Παρασκευή 22 Δεκεμβρίου 2017

«Η μεγάλη "συμμαχία" η οποία έχει ως κεντρικό εχθρό, όχι κάποιον εξωτερικό εχθρό, αλλά την ίδια την κοινωνία»




«Ο διαφωτισμός, υπήρξε ένα κίνημα προοδευτικό την εποχή εκείνη, γιατί έπρεπε να φτιάξει την ιδέα του κράτους και της κοινωνίας της επόμενης εποχής.
Αλλά τελείωσε η εποχή εκείνη, καταναλώθηκε ότι είχε να καταναλωθεί.
Σήμερα δεν είναι επιχειρησιακό το σύστημα και οι αξίες του διαφωτισμού τελείωσαν. Έχουμε άλλη εποχή στην οποία μπήκαμε. Και αυτή η άλλη εποχή, πρέπει να φέρει και τις κοινωνίες στο μέλλον! Για να έρθουν οι κοινωνίες στο μέλλον και να έχουμε μια ισορροπία της κοινωνίας με την οικονομία, πρέπει το πολιτικό σύστημα να εξαρτάται από την κοινωνία και όχι από τις αγορές.
Από την μία μεριά υπάρχει το πολιτικό προσωπικό το οποίο εναγκαλίζεται τις δυνάμεις των αγορών γιατί αυτές είναι καθημερινοί συνομιλητές και συγχρόνως οι μεγάλοι πάροχοι/χορηγοί χρήματος και επικοινωνίας και από την άλλη οι αγορές ή τα διάφορα παράσιτα που λειτουργούν ως συγκατανευσιφάγοι γύρω από το κράτος, όπως εργολάβοι και άλλοι, οι οποίοι από την άλλη μεριά έχουν συμφέρον να διατηρούν σε ομηρία το πολιτικό σύστημα για να υπαγορεύουν τις αποφάσεις και να έχουν τα προνόμια. Περί αυτού πρόκειται. Υπάρχει δηλαδή, μια μεγάλη "συμμαχία", η οποία έχει ως κεντρικό εχθρό, όχι κάποιον εξωτερικό εχθρό, αλλά την κοινωνία την ίδια την οποία δεν θέλουν με κανέναν τρόπο να συμπήξει συλλογικότητα και να σταθεί απέναντι. Γι΄αυτό και στην ελληνική περίπτωση τους βλέπετε να καταπολεμούν κάθε ιδέα της κοινωνικής και πολιτισμικής συλλογικότητας, άρα και του παρελθόντος και λοιπά, διότι αυτά δημιουργούν μια αίσθηση ανάγκης και κοινωνίας να ορθωθεί απέναντι σ΄αυτό που της συμβαίνει.»


ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΟΓΙΩΡΓΗΣ





«Τὸ τῆς πόλεως ὅλης ἦθος ὁμοιοῦται τοῖς ἄρχουσιν»
Ισοκράτης, Προς Νικοκλέα 2.31
(Το ήθος όλης της πολιτείας προσομοιάζει με το ήθος αυτών που την κυβερνούν[δηλαδή με το ήθος του πολιτεύματος])




Δευτέρα 18 Δεκεμβρίου 2017

"Το ζητούμενο είναι η αλλαγή του πολιτικού συστήματος!"

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΟΓΙΩΡΓΗΣ


Γ.Κ.: Δεν είναι ο σκοπός τους, αλλά εκεί οδηγούν. Κοιτάξτε, όταν εισάγουμε σε μια έννοια επιθετικούς προσδιορισμούς, -«άμεσος»/«έμμεσος»- καταργούμε την έννοια. Εάν σας πω ότι είστε άμεσος ή έμμεσος άνθρωπος τι θα μου απαντήσετε; Είμαι άνθρωπος. Υπάρχουν άμεσα τραπέζια και έμμεσα τραπέζια; Ή είναι ή δεν είναι. Έτσι είναι και τα συστήματα ξέρετε. Λοιπόν, απ΄την στιγμή που εισάγουν την έννοια «άμεσος» καταργούν την έννοια «δημοκρατία». Και τι βάζουν στη θέση; Βάζουν το φερετζέ της ολιγαρχίας. Δηλαδή, το δημοψήφισμα. Αντί δηλαδή να ψηφίζουμε μια φορά στα τέσσερα χρόνια ή όσα, για να βγάλουμε κάποιον -που, η ψήφος μας έχει μόνο ένα περιεχόμενο, για να το διευκρινίσουμε, εκχώρηση ολικής ελευθερίας σε κάποιον να κάνει ό,τι θέλει, να ασελγεί επάνω μας και μην έχουμε δικαίωμα να τον ελέγξουμε σε τίποτε. Ούτε να τον ανακαλέσουμε ούτε τίποτε.- ένα είναι αυτό. Το δεύτερο είναι ότι αλλάζει μόνο ως προς ένα ζήτημα. Ότι δηλαδή, μια φορά στα τόσα, που μπορεί να είναι 10, 20, 30 χρόνια ή και πιο συχνά αν θέλετε, θα αποφαίνεται το σώμα της κοινωνίας με ένα "ναι" ή με ένα "όχι" και για ένα θέμα. Λοιπόν, πιάσ' τ΄ αβγό και κούρευ' το, λέγεται στην καθαρεύουσα. Τι σημαίνει να αποφαίνεται; Μάλιστα προσθέτουν και το ευφυολόγημα της λαϊκής πρωτοβουλίας, γιατί; γιατί διεκδικούν και ως ομάδες συμφερόντων (που είναι ομάδες ιδιοτέλειας, ανεξαρτήτως του τι σκοπό έχουν, διότι ιδιοποιούνται μια εξουσία την οποία δεν τους την έδωσε κανείς) να κινούν αυτές την διαδικασία ώστε οι κοινωνίες να καλούνται να αποφανθούν για το ένα θέμα. Και δεν θέλουν την κοινωνία -αυτό είναι το τραγικό και ακριβώς όπως το χαρακτήρισα προηγουμένως- δεν θέλουν την κοινωνία να είναι καθημερινός θεσμός της πολιτείας ώστε να μετέχει όπως η κυβέρνηση, όπως η βουλή, στα πολιτικά πράματα. Αυτό τους προκαλεί αλλεργία.

"Να σταθούμε στον ορίζοντα, να ατενίσουμε το μέλλον των αξιών"
Γ.Κοντογιώργης ομ.καθηγητής στο Πάντειο κ Πέτρος Ιωάννου στον Σπορnews 90,1 της Λάρισας,στην εκπομπή :''ακροβάτες του ονείρου'' .(6.12.17).για το διαδύκτιο sportnews901.gr , κάθε μέρα 10.15 -11.15 π.μ.




Ξεκινά την συνέντευξή του ο καθηγητής, σχολιάζοντας τα τελευταία γεγονότα με την πλημμύρα στην Μάνδρα Αττικής.
Γιώργος Κοντογιώργης:
"Αν θέλετε το σχόλιό μου, τα γεγονότα αυτά επιβεβαιώνουν αυτό που διαρκώς λέμε, επαναλαμβάνουμε και αυτό που διαρκώς υπεκφεύγει ο υπαίτιος να διορθώσει, το γεγονός δηλαδή ότι έχουμε ένα κράτος που είναι ιδιοτελές, αποτελεί λάφυρο μιας ομάδας διακομματικής αλληλεγγύης και που τυπικά το διαχειρίζεται κι από κάτω όλων εκείνων των συμφερόντων τα οποία το λυμαίνονται δίκην παρασίτων. Θα ξέρετε πολύ καλά ότι, ακούσαμε στην διάρκεια αυτής της καταστροφής στην περιοχή εκεί, ότι δεν μπόρεσαν διότι υπήρχαν λέει, οι αρνήσεις της γραφειοκρατίας. Δεν απαντούν στο ερώτημα ποιος τις δημιούργησε και ποιος τις διατηρεί. Και γιατί τις διατηρεί. Γιατί διατηρεί δηλαδή έναν κρατικό μηχανισμό ο οποίος ανάγεται στην αντίληψη ότι το κράτος είναι ιδιωτικός χώρος και όχι χώρος δημοσίου συμφέροντος, παροχής δηλαδή κοινωνικών πολιτικών. Διότι, ο πολιτικός προϊστάμενος έχει μόνο ένα ρόλο: να συλλάβει, να διαμορφώσει και να εφαρμόσει πολιτικές. Και βεβαίως να άρει τα εμπόδια.
Εάν μπορεί να έρθει κανείς να μου δείξει, ότι έκανε ένα, δύο, τρία, -δε λέω περισσότερα- πράγματα η τωρινή κυβέρνηση. Στον τομέα της άρσης των αγκυλώσεων της Δημόσιας Διοίκησης, δηλαδή, τι σημαίνει αγκυλώσεις;: να λειτουργεί ο κάθε υπάλληλος, με κορυφαίους βέβαια τους υπουργούς και τον πρωθυπουργό ως παράσιτο που αντιλαμβάνεται το δημόσιο ως ιδιωτικό του χώρο. Να παρέχει υπηρεσίες σ΄αυτούς και στους εαυτούς τους και όχι στην κοινωνία και στον πολίτη. Δεν είναι τυχαίο ότι, η άρνηση παροχής υπηρεσίας στον πολίτη θεωρείται πταίσμα που δεν τιμωρείται ποτέ. Η άρνηση παρουσίας καν, του υπαλλήλου στο χώρο του, θεωρείται ότι είναι μια παραβατική συμπεριφορά την οποία δεν θα φτάσει ποτέ ένα αρμόδιο όργανο να την εκδικάσει και να απονείμει ευθύνες. Ο πολιτικός το ίδιο. Ο γενικός κανόνας είναι αυτός. Δεν νοείται να λένε ότι φταίει η Δασική Υπηρεσία που δεν έκαναν τα αντιπλημμυρικά έργα. Πρώτα πρώτα δεν της πέφτει λόγος της Δασική Υπηρεσίας και δεύτερον, η Δασική Υπηρεσία λειτουργεί εν προκειμένω κατά νόμον. Τι σημαίνει κατά νόμον. Που, δεν είναι όπως το είπαν, αλλά...ας υποθέσουμε. Έχουν ψηφίσει λοιπόν τον νόμο περί δασικών και άλλων εκτάσεων, ο οποίος είναι μια..."παγκόσμια πρωτοτυπία" -το΄χω πει πολλές φορές- και, που κατατείνει στο να χειραγωγήσει, να αιχμαλωτίσει την ιδιωτική περιουσία και να μην ξαναμπεί στην παραγωγή. Ποιος τα έχει νομοθετήσει αυτά και ποιος τα έχει αναγάγει; Τα νομοθέτησε η Δεξιά, θα πούμε... Και τα έχει αναγάγει η Αριστερά -γιατί πάντα παρακολούθημα της Δεξιάς είναι η Αριστερά- σε πρώτο θέμα περιβάλλοντος. Η πρώτη αρχή καταστροφής είναι αυτή. Και το βλέπουμε τώρα, τις συνέπειες. Είναι γενικό το φαινόμενο.
Ακούμε, τις εξαγγελίες του κυρίου πρωθυπουργού ή των υπουργών. Στην αρχή λέγανε, εμείς θα μειώσουμε στο απειροελάχιστο τους γενικούς γραμματείς, τους συμβούλους, τα υπουργεία και λοιπά. Και τώρα τα έχουν πολλαπλασιάσει με παχυλές αμοιβές. Τι κάνουν όλοι αυτοί; Δεν αφήνουν την Δημόσια Διοίκηση να λειτουργήσει κατά το καθήκον της και δεν της αφήνουν και την γνώση να μπορέσει να την εφαρμόσει.


Πέτρος Ιωάννου:
Λένε κύριε Κοντογιώργη το εξής. Ότι για να πάρουμε κονδύλια ευρωπαϊκά/ΕΣΠΑ πώς τα λένε, και να τα ρίξουμε σε ένα αντιπλημμυρικό έργο τέλος πάντων, θα πρέπει να συντρέξουν όχι μόνο η επιθυμία της ελληνικής πλευράς, αλλά και ο προγραμματισμός, ο χαρακτήρας δηλαδή για ποιον λόγο δίνονται κάποια κονδύλια ευρωπαϊκά. Αλλά, όπου θέλουν όμως αλλάζουν τους κωδικούς. Απ΄τη στιγμή που, θα ξηλωθεί αύριο μεθαύριο για αποζημιώσεις, για πλημμυροπαθείς, σεισμοπαθείς, το ένα το άλλο, άντε τον σεισμό δεν μπορούν να τον προβλέψουν, ούτε τις βροχές, πόσο δύσκολο είναι να αλλάξουν τους κωδικούς;...


Γ.Κ.: Είναι πάρα πολύ εύκολο να κάνουν χρήση και κατάχρηση των κονδυλίων της ευρωπαϊκής ένωσης. Αυτό άλλωστε γίνεται. Προσθέτω όμως, ότι κατά την δήλωση του αρμόδιου υπουργού, όταν ερωτήθηκε γιατί δεν προχωράνε τα έργα που χρηματοδοτεί η Ε.Ε. είπε, ότι ζητάει πάρα πολλά και δεν μας δίνει τα χρήματα να τα κάνουμε εμείς όπως νομίζουμε. Δηλαδή να τα φάνε και να τα διασπαθίσουν κατά τον τρόπο που έχουν συνηθίσει. Γι΄αυτό σας λέω, η αντίληψη που έχουν του δημοσίου χώρου, είναι αντίληψη του ιδιωτικού χώρου. Δηλαδή, "είμαστε ιδιοκτήτες και κάνουμε ό,τι μας αρέσει κι όπως μας αρέσει.


Π.Ι.: Είναι σαφές αυτό. Διακόσια χρόνια αυτό γίνεται.


Γ.Κ.: Να σας πω κάτι κύριε Ιωάννου; Έχω πει πολλές φορές ότι, η κάθε επόμενη κυβέρνηση ετοιμάζεται να κατεβάσει την Ελλάδα πιο βαθιά στα έγκατα της γης. Στον Καιάδα. Εδώ όμως έχουμε μια ιδιαίτερη περίπτωση με τον ΣΥΡΙΖΑ. Ποια είναι η ιδιαίτερη περίπτωση; Πρώτον ότι δηλώνει ότι είναι Αριστερά. Δεύτερον, δηλώνει ότι είχε την έξωθεν καλή μαρτυρία. Το ηθικό πλεονέκτημα. Είναι η πιο βαθιά βουτηγμένη -στην περίοδο που δεν ήταν κυβέρνηση- η πιο βαθιά βουτηγμένη στη λογική της κομματοκρατίας! Ό,που άσκησε εξουσία, σε όποιους χώρους ηγεμόνευσε φέρθηκε με τον πιο χυδαίο εξ επόψεως πελατειακής, κομματοκρατικής και ιδιοτελούς τρόπο. Αλλά, ας πάρουμε την γενική πολιτική. Έχουν αναγάγει την απάτη σε ιδεολογία. Και μάλιστα επαίρονται ότι είναι ψεύτες και όχι κλέφτες όπως ξέρετε. Δηλαδή, επαίρονται ότι, διαπράττουν το αδίκημα της απάτης προς τον ελληνικό λαό όπως τους εμπιστεύτηκε να εφαρμόσει αυτά που υποσχέθηκαν. Πού συμβαίνει αυτό σε οποιονδήποτε προσωπικό χώρο, σε οποιαδήποτε προσωπική σχέση; Είναι δυνατόν να τιμωρείται κάποιος ο οποίος εξαπατά τον συνομιλητή του, αυτόν με τον οποίο συμβάλλεται και να μην ελέγχεται, και μάλιστα να θεωρεί ότι είναι ανωτάτη και καταξιωμένη αρχή η αρχή της απάτης όταν την εφαρμόζει σε μια ολόκληρη κοινωνία; Διάβαζα τελευταία, που δείχνει πόσο αμόρφωτο είναι αυτό το παιδί, χύδην λογική έχει στα πράγματα, ότι, είναι προοδευτική η απάτη αρκεί, -"η διατήρηση λέει, της καθαρότητας των θέσεών σου"- αρκεί να δίνεις εφικτές μάχες προς όφελος των πολλών. Μα, εφικτές μάχες δεν δίνει, -διότι είναι η πιο παραδομένη στην τρόικα και μάλιστα πάλι με τον λόγο της απάτης διότι τώρα το λέει "θεσμούς" για να μας φτιάξει...έτσι την ομορφιά του ακούσματος στ΄αφτιά- και, είναι επίσης οι άνθρωποι οι οποίοι δεν εξήγησαν γιατί δεν είχαν καθαρότητα συμβατή με της πραγματικότητας. Γιατί δηλαδή ήταν δεκαετίες στην πολιτική και δεν έκαναν τίποτε για να μάθουν τι είναι η πολιτική. Βεβαίως εδώ υπάρχει ένα τεράστιο πρόβλημα. Τι έκαναν αυτά τα παιδιά όταν ήταν στην αντιπολίτευση; Πού θήτευαν; Να το πούμε απλά; Γιατί, εάν αντιλαμβάνονται την λέξη «δημοκρατία», οι κότες και οι γάτες κινδυνεύουν να πάθουν έμφραγμα, όχι οι άνθρωποι, απ΄το πολύ γέλιο!... Αλλά, να πάρουμε ένα προς ένα ξέρετε, αυτά που λαμβάνονται ως Αριστερά. Σε ό,τι έχει να κάνει με την οικονομική πολιτική, και όχι μόνο, μετανάστευση και λοιπά, είναι οι πιο προσηλωμένοι οπαδοί του Σόρος. Που θεωρεί ότι πατρίδα είναι το συμφέρον του χρήματος και των αγορών, -μην ακούτε τι λένε, να βλέπετε τι κάνουν- και ότι δεν υπάρχει άλλη πατρίδα εκτός απ΄αυτήν. Ότι κάνει ο Σόρος που χρηματοδοτεί ανοιχτά σύνορα και όλα τα άλλα, όχι έλεγχο όρων μετανάστευσης ώστε να μην δημιουργούμε εκρηκτικά μίγματα, αλλά, να ωφελείται η χώρα και, οι άνθρωποι οι οποίοι εισέρχονται βεβαίως, αυτά τα διδάσκει ο Σόρος και τα εφαρμόζουν αυτοί. Γι΄αυτό και οι καλοί συνομιλητές για τον Σόρος μεταξύ των άλλων στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, είναι μόνο οι Συριζαίοι. Εκπληκτικό! Θέλετε να πάμε στην εξωτερική πολιτική; Στην εξωτερική πολιτική, αυτά τα οποία αν τα πάρουμε κατά γράμμα έλεγαν ενόσω ήταν στην αντιπολίτευση, όσο δηλαδή λειτουργούσαν αυθεντικά και δεν είχαν τον φόβο της κοινωνίας, τους ορίζουν ως "γουναρικούς" και "βασιλικούς" του μεσοπολέμου, η μικρά πλην έντιμος Ελλάδα η οποία είναι και ιμπεριαλιστική ως ψωροκώσταινα, είναι "μεταξικοί" στον πολιτικό τους λόγο, -έχω κάνει την σύγκριση. Τι έλεγε ο Μεταξάς στην περίοδο της Μικρασιατικής εκστρατείας; Ότι είναι ιμπεριαλιστική, ότι είναι αποικιακή εκστρατεία- λοιπόν, το ίδιο συζητούν για όλα τα ζητήματα που έχουν να κάνουν με τη θέση της Ελλάδας στον κόσμο. Εξωτερική πολιτική. Θέλετε να σκεφτούμε πώς, πρακτικά, ασκούν την πολιτική; Όπως όταν ήταν καταληψίες στα πανεπιστήμια. Με το πνεύμα του εκβιασμού, της εξαπάτησης της ιδιοποίησης και της ιδιοτέλειας.
[...]
Εφικτές μάζες γι΄αυτούς είναι οι ήττες που καταγάγουν εξαιτίας του γεγονότος ότι, αγνοούν ποια είναι τα δεδομένα της μάχης. Ο αντίπαλος πόσο δυνατός είναι, τι θα επιστρατεύσεις για να τον αντιμετωπίσεις και ποια θα είναι η ατζέντα της διαπραγμάτευσης. Όταν δεν μπορείς να νικήσεις τον αντίπαλο, πηγαίνεις απ΄την άλλη πλευρά για να κερδίσεις ή έστω να κρατήσεις αυτά τα οποία μπορείς. Εάν πας ξυπόλητος στ΄ αγκάθια γιατί αγνοείς... -τι μας είπε ο κύριος Δραγασάκης; λέει, "νομίζαμε ότι θα τρομάζαμε τη Ε.Ε."-
Γιατί εγώ δεν το γνώριζα αυτό και μάλιστα είχα την βεβαιότητα και το έγραφα, πολύ πριν ανέβουν στην εξουσία, ότι αν πάνε έτσι και πολιτευτούν έτσι θα μας καταστρέψουν; Σημαίνει λοιπόν ότι και δεν θέλουν να μάθουν και δεν μπορούν να μάθουν οι άνθρωποι, και επομένως, καθώς είναι κλειστοί στον κόσμο τους, στον κόσμο δηλαδή της ιδιοτέλειας και της ανυπαρξίας, έρχονται να φέρουν το πρόβλημα το οποίο είναι δικό τους βεβαίως, αφού είναι υπεύθυνοι για μια ολόκληρη χώρα, σε εμάς. Αλλά, να πάρουμε το ζήτημα της ιδεολογίας.Αυτό το, τρομακτικό στις επιπτώσεις που, αυτό πληρώνουμε ακόμα σήμερα, που μας λένε ότι εμπνέονται από τον Διαφωτισμό για το πολιτικό σύστημα, το οικονομικό σύστημα; Μας λένε δηλαδή ότι, εάν είμαστε στην ηλικία των τριάντα ετών πρέπει να σκεφτόμαστε για τις προτεραιότητες και τις ανάγκες μας και το σύστημα μέσα στο οποίο θα λειτουργήσουμε, ως εάν είμαστε πέντε ετών; ... Τι πιο αντιπροσωπευτική αντίληψη αντιδραστικής πολιτικής απ΄αυτήν;
Εάν θέλουν λοιπόν, να βαφτίσουν ως Αριστερά την αντιδραστική αντίληψη των πραγμάτων, να μας πουν δηλαδή ότι "είσαι Αριστερός εάν ζεις με το πνεύμα και το κλίμα του 19ου αιώνα, που οι κοινωνίες εξέρχονται από την φεουδαρχία, να το ακούσουμε. Αλλά το ακούμε ξέρετε. Μας λένε ότι οι αγορές σήμερα, δεν είναι τίποτε άλλο παρά, η φεουδαρχία της εποχής. Δεν έχουν συνείδηση και γνώση οι άνθρωποι πώς εξελίσσεται ο κόσμος. Και γι΄αυτό γίνονται οι πιο αυθεντικοί "προσκυνητές" της ιδεολογίας των αγορών. Και τα βαφτίζουν μετά. Δηλαδή, ευτελίζουν τη χώρα. Ευτελίζουν και την ιδεολογία τους, αυτήν που, εν πάση περιπτώσει στο παρελθόν είχε θύματα, έτσι δεν είναι;..., και ευτελίζουν κάθε έννοια ανθρώπινης ελευθερίας και ανθρώπινης ζωής.


Π.Ι.: Σ΄αυτό συμφωνούμε οι πάντες. Ότι η φεουδαρχία ξανάρθε από άλλη πόρτα, έτσι;


Γ.Κ.: Συμφωνούν όσοι δεν γνωρίζουν τα πράγματα. Διότι αυτό που συμβαίνει σήμερα δεν είναι φεουδαρχία. Είναι, η αντίθετη της φεουδαρχίας λογική της εξαθλίωσης της ανθρώπινης κατάστασης, μέσα από την νομισματική οικονομία και όχι μέσα απ΄την φεουδαλική αντίληψη της οικονομίας. Είναι τελείως διαφορετικά πράγματα. Επομένως θέλει και τελείως διαφορετικά εργαλεία για να τα αντιμετωπίσεις. Τότε το ζητούμενο ήταν πώς ο άνθρωπος θα γίνει ελεύθερος, θα υποστασιοποιηθεί ως ελεύθερη οντότητα, τώρα, το ζητούμενο είναι πώς θα γίνει και πολιτικά ελεύθερος, πώς δηλαδή θα μπει στο πολιτικό σύστημα, για να αλλάξεις τις ισορροπίες άρα τον σκοπό της πολιτικής. Τελείως διαφορετικά πράγματα. Τότε, έδινε την απόλυτη εξουσία γιατί δεν είχε συνείδηση του τι σημαίνει δημόσιος χώρος το άτομο στον κάθε Χίτλερ ή στον κάθε Λουδοβίκο, ή στον κάθε πολιτικά κυρίαρχο αφέντη, τώρα διεκδικεί την αποδόμησή τους και να είναι αυτός κύριος των πραγμάτων. Απλώς δεν βρέθηκε εκείνος που θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις και το πρόταγμα για να τρέξουν πίσω οι άνθρωποι, οι πολίτες οι οποίοι βρίσκονται στην απόλυτη πολιτική αδυναμία. Καμία σχέση! Εάν αντιμετωπίσουμε τα σημερινά πράγματα με τους όρους της φεουδαρχίας, δηλαδή του 18ου αιώνα, οι μεν θα βασιλεύουν και θα κηδεμονεύουν, οι δε κοινωνίες θα πηγαίνουν απ΄το κακό στο χειρότερο. Θα καταβυθίζονται στον Καιάδα. Καλό είναι να διαβάζουμε. Καλό είναι να μαθαίνουμε. Κι όχι να αναπαράγουμε στερεότυπα τα οποία απλώς μας τοποθετούν στην πλευρά της αντίδρασης κι όχι της προόδου. Κι αυτό δεν το συναντάμε μόνο στην Αριστερά την καθεστωτική. Το συναντάμε, -λιγότερο γιατί αυτοί προσαρμόζονται πιο εύκολα στις αγορές, ενώ οι άλλοι απλώς γίνονται πραιτοριανοί, οι τις άρχουσας Αριστεράς- αλλά το συναντάμε και στην Αναρχία ξέρετε. Το αδιέξοδο της αναρχίας σήμερα, είναι το ίδιο με το αδιέξοδο των καθεστωτικών δυνάμεων. Δηλαδή, αυτών που εμπνέονται απ΄τον Διαφωτισμό. Σκέφτονται με τους όρους της εποχής εκείνης. Είναι η φάση που εκφράζει το βρεφικό στάδιο της ανθρώπινης κατάστασης. Ενώ, οι κοινωνίες ωριμάζουν, οι κοινωνίες εξελίσσονται, βρισκόμαστε σε μια τελείως διαφορετική φάση, έρχονται, τόσο οι καθεστωτικοί της πολιτικής κυριαρχίας όσο κι οι αναρχικοί που την αρνούνται και την καταπολεμούν, παραμένουν δέσμιοι στο βρεφικό στάδιο. Στην εποχή που γεννήθηκαν. Τον 18ο αιώνα. ΔΕΝ θέλουν να αντιληφθούν και να συνειδητοποιήσουν ότι οι κοινωνίες ωρίμασαν και τραβάνε μπροστά για να διασωθούν από τις αγορές και από το πολιτικά κυρίαρχο κράτος. Άρα να φτιάξουμε ένα πολιτικό σύστημα που θα αποδεσμεύεται από την λογική της πολιτικής κυριαρχίας, άρα να ανακαλέσουμε -αυτό ζητάει η νέα εποχή- να ανακληθεί η πολιτική κυριαρχία και να ξαναδοθεί αυτό που λέγεται "λαϊκή κυριαρχία" και να ξαναδοθεί σ΄αυτούς που ανήκει κατά φύση. Δηλαδή στην κοινωνία των πολιτών. Στο σύνολο της κοινωνίας των πολιτών.


Π.Ι.: Θα επικαλεστώ ένα σύνθημα των αναρχικών-αντιεξουσιαστών, "να ανεβάσουμε τον πήχη πάνω από τις 10.000 καταλήψεις". Εδώ έχουμε συγκοινωνούντα δοχεία και με το καθεστωτικό κυβερνητικό σχήμα;


Γ.Κ.: Κοιτάξτε, η κατάληψη δεν είναι προοδευτική, γιατί δεν απελευθερώνει την κοινωνία. Δεν εισάγει την κοινωνία στην κατάληψη. Απλώς, είναι άλλος εκείνος που ιδιοποιείται το Δημόσιο χώρο, απ΄αυτόν του το ιδιοποιείται ως εξουσία στα πράγματα. Κι αυτό είναι όλο. Το ζήτημα δεν είναι η κατάληψη από κάποιον άλλον που αρνείται τον πρώην καταληψία που λέγεται "κράτος". Αλλά, το ζήτημα είναι το πολιτικό σύστημα που κατέχει δια του κράτους ο καταληψίας της πολιτικής, -στην Ελλάδα οι κομματοκράτες της Αριστεράς και της Δεξιάς- να, περιέλθει κατά ένα μέρος τουλάχιστον, δηλαδή με όρους αντιπροσώπευσης, στην κοινωνία. Η κοινωνία να θεσμοθετηθεί ως πολιτική πραγματικότητα και να παίζει ρόλο στην πολιτική διαδικασία. Να συμμετέχει στην λήψη των αποφάσεων. Τουλάχιστον! Σε καθημερινή βάση! Τονίζω γιατί, έχουμε και τους άλλους αντιδραστικούς του σκοταδιστικού τομέα που, καθαγιάζουν την ολιγαρχία που λέγονται "αμεσοδημοκρατικοί" και προτάσσουν το δημοψήφισμα, έτσι;... Όλοι μαζί δουλεύουν για την καταστροφή της χώρας, έτσι; Για την εξαφάνισή της.


Π.Ι.: Γιατί και οι... "αμεσοδημοκράτες" κατεργάζονται την καταστροφή της χώρας;


Γ.Κ.: Δεν είναι ο σκοπός τους, αλλά εκεί οδηγούν. Κοιτάξτε, όταν εισάγουμε σε μια έννοια επιθετικούς προσδιορισμούς, "άμεσος"-"έμμεσος", καταργούμε την έννοια. Εάν σας πω ότι είστε άμεσος ή έμμεσος άνθρωπος τι θα μου απαντήσετε;... Είμαι άνθρωπος. Υπάρχουν άμεσα τραπέζια και έμμεσα τραπέζια; Ή είναι ή δεν είναι. Έτσι είναι και τα συστήματα ξέρετε. Λοιπόν, απ΄την στιγμή που εισάγουν την έννοια "άμεσος", καταργούν την έννοια "δημοκρατία". Και τι βάζουν στη θέση; Βάζουν το φερετζέ της ολιγαρχίας. Δηλαδή, το δημοψήφισμα. Αντί δηλαδή να ψηφίζουμε μια φορά στα τέσσερα χρόνια ή όσα, για να βγάλουμε κάποιον -που, η ψήφος μας έχει μόνο ένα περιεχόμενο, για να το διευκρινίσουμε, εκχώρηση ολικής ελευθερίας σε κάποιον να κάνει ό,τι θέλει, ασελγεί επάνω μας και μην έχουμε δικαίωμα να τον ελέγξουμε σε τίποτε. Ούτε να τον ανακαλέσουμε ούτε τίποτε.- ένα είναι αυτό. Το δεύτερο είναι ότι αλλάζει μόνο ως προς ένα ζήτημα. Ότι δηλαδή, μια φορά στα τόσα...που μπορεί να είναι 10, 20, 30 χρόνια, ή και πιο συχνά αν θέλετε, θα αποφαίνεται το σώμα της κοινωνίας με ένα "ναι" ή με ένα "όχι" και για ένα θέμα. Λοιπόν, πιάσ' το αβγό και κούρευ' το, λέγεται στην καθαρεύουσα. Τι σημαίνει "να αποφαίνεται"; Μάλιστα προσθέτουν και το ευφυολόγημα της λαϊκής πρωτοβουλίας, γιατί;, γιατί διεκδικούν και ως ομάδες συμφερόντων που είναι ομάδες ιδιοτέλειας, -ανεξαρτήτως του τι σκοπό έχουν, διότι ιδιοποιούνται μια εξουσία την οποία δεν τους την έδωσε κανείς- να κινούν αυτές την διαδικασία ώστε οι κοινωνίες να καλούνται να αποφανθούν για το ένα θέμα. Και δεν θέλουν την κοινωνία, αυτό είναι το τραγικό και ακριβώς όπως το χαρακτήρισα προηγουμένως, δεν θέλουν την κοινωνία να είναι καθημερινός θεσμός της πολιτείας ώστε να μετέχει όπως η κυβέρνηση, όπως η βουλή, στα πολιτικά πράματα. Αυτό τους προκαλεί αλλεργία. Η αντιπροσώπευση δηλαδή και πολλώ μάλλον η δημοκρατία, τους προκαλεί αλλεργία! Την κοινωνία δεν την θέλουν καθημερινά, την θέλουν χειραγωγημένη, αλλά απ΄αυτούς. Διότι, εάν θέλανε την κοινωνία να είναι ενεργός, η κοινωνία θα ήταν καθημερινός θεσμός που θα διαβουλεύονταν και θα αποφάσιζε για τα ζητήματα της πολιτικής που θα πρέπει να μπουν στην ατζέντα και να επιλυθούν, και δεν θα χρειαζόταν να την κινητοποιήσει κανείς. Διότι θα ήταν αναγκαίος θεσμός της κοινωνίας. Καθημερινός θεσμός. Αυτή είναι η αντιπροσώπευση. Γι΄αυτό είπα ότι, κι αυτοί συμβάλλουν στο ίδιο. Σε μια πραγματικότητα που στην χώρα μας, βρισκόμαστε εκεί. Ξέρετε, για να δούμε πόσο πίσω είναι όλοι αυτοί οι άνθρωποι, γιατί έχουν κόψει το στάδιο της ανθρώπινης σκέψης απ΄την αυτονομία που πρέπει να έχει, την δημιουργική αυτονομία για να μπορούν να καταλαβαίνουν τα ζητήματα, δεν μπορούν να παρακολουθήσουν ακόμα και τα διεθνή δρώμενα. Ενώ, αν τους πεις κάτι λένε, "έχει γίνει κάπου αλλού;". Διότι αν δεν έχει γίνει, επειδή το δημοψήφισμα συζητιέται εδώ κι εκεί, άρα, είναι θεσμός καθαγιασμένος. Εάν τους πεις κάτι άλλο θα σου που, "μα δεν το λένε στην παγκόσμια βιβλιογραφία, δεν το λένε στην παγκόσμια πολιτική". Μα εάν το δημοψήφισμα δεν ήταν ολιγαρχικό και δεν νομιμοποιούσε ως δημοκρατικό το παρόν σύστημα, που είναι εκλόγιμη μοναρχία το έχουμε πει, τότε δεν θα το δεχόντουσαν οι άνθρωποι που κινούν τα νήματα στην εποχή μας. Αλλά, επειδή αντιλαμβάνονται ήδη, αυτό που δεκαετίες τώρα λέω, ότι είναι το πρόβλημα της απόλυτης ιδιοκτησίας της οικονομίας και της πολιτικής στα διεθνή πράγματα, διάβαζα πριν από λίγες μέρες σε μια διεθνή εφημερίδα, ότι δύο προτείνουν να είναι καθημερινός θεσμός της επιχείρησης οι μέτοχοι. Να μην παίρνονται αποφάσεις χωρίς ο συντεταγμένος θεσμός που προτείνουν να γίνει των μετόχων, αποφέρεται για τις αποφάσεις που πρέπει να πάρουν. Δηλαδή, σκέφτονται να εισαγάγουν την αντιπροσωπευτική αρχή, αυτό που δεκαετίες τώρα διδάσκω, στην επιχείρηση!
Εάν λοιπόν, είναι τόσο μπροστά οι άνθρωποι των αγορών και οι δικοί μας εδώ ζουν ακόμα σττην εποχή του διαφωτισμού του 18ου αιώνα, που, σήμερα έχει μεταλλαχθεί σε μια αυθεντικά και ακραιφνώς αντιδραστική ιδεολογία που θέλει να κρατήσει τις εξελίξεις στην εποχή εκείνη, τότε τι άλλο μπορώ να πω;


Εάν λοιπόν, είναι τόσο μπροστά οι άνθρωποι των αγορών και οι δικοί μας εδώ ζουν ακόμα στην εποχή του διαφωτισμού του 18ου αιώνα, που, σήμερα έχει μεταλλαχθεί σε μια αυθεντικά και ακραιφνώς αντιδραστική ιδεολογία που θέλει να κρατήσει τις εξελίξεις στην εποχή εκείνη, τότε τι άλλο μπορώ να πω;


Π.Ι.: Το ΄17 φεύγει, το ΄18 έρχεται και αμέσως το ΄19. Η συγκυβέρνηση αυτή φεύγει; Κινδυνεύει τέλος πάντων φύγει; Και, από τον Φλεβάρη έχουμε επάνοδο ξανά του κυρίου Βαρουφάκη με τη "δημιουργική ασάφεια". Ποιες είναι οι προτεραιότητες του συστήματος μ΄αυτές τις οβιδιακές μεταμορφώσεις;


Γ.Κ.: Δεν υπάρχουν άλλες προτεραιότητες εκτός από αυτές που γνωρίζουμε. Δεν έχω ακούσει να υπάρχει κάποια διαφορετική εκδοχή στα πράγματα. Δεν έχω δει μια πολιτική δύναμη να εκφέρει έναν διαφορετικό πολιτικό λόγο. Ο καθένας λέει, "εγώ είμαι ο καλύτερος". Αλλά, ποιο είναι το θέμα; ...


Π.Ι.: Αναφέρεσαι και στα εξωκοινοβουλευτικά;


Γ.Κ.: Χονδρικά, σ΄αυτούς -για να μην μπούμε στις λεπτομέρειες, γιατί "λεπτομέρειες" είναι τι πιστεύω εγώ και τι πιστεύετε εσείς- σ΄αυτούς που, μετέχουν και καθορίζουν τα πολιτικά πράγματα. Εκεί λοιπόν, δεν έχουμε κανέναν πολιτικό λόγο ο οποίος να έχει να πει κάτι διαφορετικό. Και θα τονίσω κάτι! Μπορεί να ακούσουμε έναν πολιτικό ηγέτη, να λέει κάποια πράγματα διαφορετικά και καλύτερα. Αυτό όμως δεν διορθώνει την πραγματικότητα, γιατί η πραγματικότητα είναι το πρόβλημα του συστήματος. Με άλλα λόγια, όποιος θέλει να παίξει ρόλο με φιλοδοξία αλλαγής των πολιτικών πραγμάτων στην Ελλάδα, πρέπει να αγγίξει την ΚΑΡΔΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ! Διαφορετικά θα τον φάει η μαρμάγκα. Θα μπει μέσα και θ΄αρχίσουν να του τραβούν -λέω για αυτόν που θα μπορούσε να έχει καλές προθέσεις, που δεν υπάρχει εκ πολύ μεγάλο μεγαλείο πολυτέλειας τέτοιου είδους-.


Π.Ι.: Άρα, το ζητούμενο είναι αυτό που λέμε λαϊκή κυριαρχία/εθνική κυριαρχία;


Γ.Κ.: Το ζητούμενο είναι ΑΛΛΑΓΗ του πολιτικού συστήματος! Εάν αλλάξει το πολιτικό σύστημα και ο πολιτικός είναι υποχρεωμένος να παράγει και να εφαρμόζει δημόσιες πολιτικές, πολιτικές κοινού συμφέροντος, και να μην εναπόκειται σ΄αυτόν και στους πέριξ του να παίξει αυτούς τους ρόλους, εάν δεν αλλάξει λοιπόν, θα έχουμε τα ίδια. Διότι το ίδιο το κομματικό σύστημα, είναι εμποτισμένο με την λογική της κομματοκρατίας και είναι το ίδιο το οποίο δεν επιτρέπει να ανοίξει ο ορίζοντας και να μπουν άνθρωποι οι οποίοι, ή κι οι ίδιοι που είναι μέσα, να εφαρμόσουν άλλες πολιτικές. Ή του μοιάζεις και μπαίνεις και παίζεις ρόλους ή σε εκβάλλει και τελειώνεις. Αυτό είναι πολύ χαρακτηριστικό. Γι΄αυτό και βλέπετε ότι όλα τα αποβράσματα της κοινωνίας τα παίρνουν, τα υιοθετούν και τα βάζουν στην πολιτική για να παίξουν ρόλους. Κάντε μια αποτίμηση του τι είναι οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ. Που κυβερνούν. Κάντε και μια αποτίμηση στην συνέχεια, όταν θα έρθει μια νέα κατάσταση, τι θα είναι οι βουλευτές ενός άλλου κόμματος. ...


Π.Ι.: Μέχρι και υπόδικο είχαμε δήμαρχο στον Βόλο. Και ξέπεσε του αξιώματος κατόπιν.


Γ.Κ.: Ακούστε! Δεν είναι υπόδικοι οι βουλευτές, για έναν πολύ απλό λόγο. Ότι το σύνταγμα που έχουν φτιάξει και η νομοθεσία και οι πολιτικές πρακτικές που εφαρμόζουν, δεν κάνει εφικτή την προσαγωγή τους στην δικαιοσύνη. Αλλιώς όλοι θα ήταν είτε ως ενεργοί καταδολιευτές είτε ως παρέχοντες ψήφο στην καταδολίευση, υπόδικοι. Κάποιοι φεύγουν γιατί κάνουν λάθη στην διαχείριση και εκτίθενται, αλλά, δεν βλέπω εγώ κάποια άλλη διαφορά. Άλλωστε, πώς μπορεί να προσέξει κανείς την διαφορά, όταν βλέπει ποιος καλεί τους ομοίους του, δεν έχει καλέσει για να παίξουν ρόλο κυβερνητικό σε διάφορα επίπεδα ή σε διάφορους θεσμούς ο τωρινός πρωθυπουργός; Οι προηγούμενοι πρωθυπουργοί ποιους είχανε στο περιβάλλον τους ως άμεσους συμβούλους και πολλούς υπουργούς επίσης; Κάντε έναν απολογισμό να δείτε. Και διερωτηθείτε, τι είναι αυτό που τους κάνει να φοβούνται, διεθνής προσωπικότητες που υπάρχουν στην χώρα, που μπορούν να συμβάλλουν στα πολιτικά πράγματα; Στην επίλυση σημαντικών ζητημάτων; Αυτό είναι το πρόβλημα. Καλούν τους ομοίους τους. Δηλαδή τα αποβράσματα της κοινωνίας που λειτούργησαν ως παράσιτα μια ζωή, γιατί αυτούς τους ελέγχουν. Ξέρετε, έχει μείνει στο συμβολικό επίπεδο ένας νόμος της πολιτικής, και μάλιστα ένας νόμος της πολιτικής που καταδολιεύεται και καταδολιεύει τους πραγματικούς ιδιοκτησίες της πολιτικής δηλαδή την κοινωνία. Που τον είπε ο Αβέρωφ, αλλά που αναπαρήγαγε απλώς έναν νόμο της πολιτικής. Πρώτον να είσαι μέσα στο μαντρί και δεύτερον να επιλέγεις ως ηγέτης αυτούς που είναι ένοχοι για κάτι, για να τους έχεις στο χέρι και να κυβερνάς.
Όταν δεν έχεις κράτος, ξέρετε, που να είναι κράτος παροχής δημοσίου συμφέροντος, πολιτικών κοινού συμφέροντος δηλαδή, τότε, παίρνεις του όμοιος σου και μάλιστα αυτούς που είναι ευάλωτοι, για να τους έχεις στο χέρι. Τι πολιτική θα ακολουθήσεις μ΄αυτούς βεβαίως, είναι άλλο. Π.Ι.: Βλέπω εδώ σε μια φωτογραφία της κοινής μας φίλης Ελένης Ξένου, μέσα σε ένα χιονισμένο τοπίο, ένα τρένο και δίπλα, «το μυαλό είναι η κινητήριος δύναμη των ψυχώ μας» Γιώργος Κοντογιώγης. Να κλείσουμε την κουβέντα μ΄αυτό. Φτάνει μόνο το μυαλό;


Γ.Κ.: Αυτό, δεν θυμάμαι πού το έχω πει, αλλά, αναφέρεται στο πώς λειτουργεί ο άνθρωπος. Αλλά όπως είπαμε το μυαλό έχει σημασία με τι το έχουμε προικίσει. Πού το κατευθύνουμε. Για να έχει και την αντίστοιχη έκφραση η ψυχή. Εάν πούμε ότι κάποιος δεν κοιμάται το βράδυ από ανησυχία, θα πρέπει να τον ρωτήσουμε, "για ποιον λόγο δεν κοιμήθηκες χθες το βράδυ"; Γιατί, μπορεί να μην κοιμήθηκε επειδή καλλιέργησε στο μυαλό του τις αξίες της δικαιοσύνης, της προσφοράς στον άνθρωπο, και, επομένως να αισθάνεται ενοχές γιατί δεν υπήρξε τόσο χρήσιμος όσο θα μπορούσε, αλλά μπορεί αντιθέτως να πέφτει απ΄το κρεβάτι από αϋπνίες κι από ανησυχίες και εφιάλτες, γιατί δεν μπόρεσε να είναι τόσο εφιαλτικός, να διαπράξει τόσα αδικήματα, να εκφράσει τόση κακία, απέναντι στον συνάνθρωπό του. Δεν είναι κάτι το οποίο έχει έννοια. Εξαρτάται από το περιεχόμενο που το τροφοδοτεί κανείς το μυαλό για να κινεί συνειδήσεις και άλλα τινά. Που έχει να κάνει με το ιστορικό του, πού θήτευσε στα μικρά το χρόνια, πώς μεγάλωσε, σε ποια περιβάλλοντα, τι διδάχθηκε στην ζωή του και λοιπά.


Π.Ι.: Μιας και ανέφερες τη λέξη "δικαιοσύνη", ήθελα πιο πριν να βάλω και το τελευταίο ερώτημα. Σ΄αυτήν την σήψη, την πολιτική σήψη, πού είναι οι δικαστές; Και άλλοι βέβαια ακαδημαϊκοί. Αλλά, οι δικαστές δεν έχουν έναν σημαντικό ρόλο;


Γ.Κ.: Όλοι έχουν σημαντικό ρόλο και ευθύνη, αλλά θέλω να επαναλάβω ότι η ευθύνη αυτή, η ευθύνη όταν αναφερόμαστε στα δημόσια πράγματα, δεν είναι προσωπική. Δηλαδή δεν πρέπει να σκεφτόμαστε ότι εξαρτάται μια ολόκληρη κοινωνία από το εάν είμαστε διατεθειμένοι σε προσωπική βάση να κάνουμε το καθήκον μας, να εφαρμόσουμε το νόμο, να πολιτευθούμε κατά το κοινό συμφέρον και λοιπά. Να υπερασπιστούμε την συλλογικότητά μας. Το ζήτημα είναι πώς θα φτιάξουμε ένα σύστημα κανόνων, συντάγματος, νομοθεσίας, τα πάντα, που το άτομο θα εντάσσεται υποχρεωτικά μέσα στο συλλογικό και δεν θα το τοποθετούμε απέναντι στο συλλογικό και να λέμε "αν θέλεις κάντο και μακάρι να το κάνεις". Όχι! Πρέπει, να δίνουμε την βάση να προσφέρουν ακόμη περισσότερα αυτοί οι οποίοι θέλουν να λειτουργήσουν κατά το κοινό συμφέρον, αλλά και να αναγκάζουμε εκείνους που δεν θέλουν να το πράττουν. Όπως και να βοηθούμε εκείνους που θέλουν αλλά δεν μπορούν να έχουν την δυνατότητα να προσφέρουν κι αυτοί. Αυτό πρέπει να το αντιληφθούμε. Ο δικαστής δηλαδή, δεν αρκεί να λέμε "δεν έκανε την δουλειά του". Εάν δεν κάνει την δουλειά του πρέπει να υπάρχουν μηχανισμοί που να τον αναγκάζει να κάνει την δουλειά του. Όπως ο υπάλληλος. Όπως ο καθηγητής του πανεπιστημίου. Εάν τον αφήσουμε ρέμπελο ασκέρι να κάνει ό,τι αυτός νομίζει, τότε η κοινωνία ολόκληρη, η χώρα ολόκληρη θα χαθεί. Έτσι χάνονται οι κοινωνίες. Όταν χάνουν τον συνεκτικό ιστό ο οποίος αποτυπώνεται σε ένα σύστημα που κινεί τις κοινωνίες προς τα εμπρός ή προς τα πίσω.

Γιώργος Κοντογιώργης
Πέτρος Ιωάννου
Απομαγνητοφώνηση εκπομπής, Ελένη Ξένου.

📚



Το νέο μου αυτό βιβλίο που επιγράφεται ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ 29 ερωτήματα για την κοσμοσυστημική γνωσιολογία, προσπαθεί να ρίξει φως σε ένα από τα μεγάλα ελλείμματα της επιστήμης, που αφορά στις μεγάλες διηγήσεις. Την εξήγηση δηλαδή του πώς και του γιατί της ανθρώπινης κατάστασης στην κοσμο/ιστορία.

Παρουσιάζει μια εξαιρετική σημασία για την εποχή μας, για έναν πολύ απλό λόγο: Η επιστήμη της εποχής μας κυκλοφορεί και κινείται στα τυφλά. Δεν έχει παρελθόν, δεν αισθάνεται ότι μπορεί να ερμηνεύσει το παρελθόν, εκτός από την γεγονοτολογική ή ιδεολογική της προσαρμογή και προβολή του τώρα στο παρελθόν, δεν αισθάνεται ότι το παρόν έχει μια θέση στο ιστορικό γίγνεσθαι αλλά το έχει αναγάγει σε καθολική αξία και πρότυπο με βάση το οποίο αξιολογεί και ερμηνεύει και το παρελθόν, και συγχρόνως δεν έχει μέλλον. Δεν διδάσκει τι θα είναι το αύριο, γιατί δεν το γνωρίζει το αύριο.

Μ΄άλλα λόγια, δεν αποτελεί επιστήμη εκτός από το περιγραφικό/καταγραφικό μέρος των γεγονότων, αλλά μια απλή ιδεολογία που επιχειρεί με βάση μάλιστα εργαλεία του 18ου και του 19ου αιώνα να ερμηνεύσει το σήμερα, προκειμένου να μην το αφήσει να του επιτρέψει να πάει στο αύριο.

Θα πω ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα. Η εποχή μας διδάσκει -με άλλα λόγια η διανόηση- ότι τα έχει όλα σε ένα πακέτο. Όλα σε ένα. Και είναι δημοκρατία, και έχει την καταξίωση της πλήρους ελευθερίας, και είναι αντιπροσώπευση, και είναι (αυτό που είναι πράγματι) μια απλή με εκλογική νομιμοποίηση μοναρχία. Αυτή είναι η σχέση της πολιτικής και κοινωνίας που διδάσκει.

Αυτό λοιπόν το φαινόμενο, έχει μια τεράστια σημασίας επίπτωση στις συμπεριφορές των ανθρώπων, στις σχέσεις των διαφόρων κοινωνικών ομάδων με την εξουσία.

Ποιες είναι οι επιπτώσεις αυτού του γεγονότος; Ότι, ο άνθρωπος διδάσκεται να έχει έναν περιορισμένο ορίζοντα, περιορίζει τον ορίζοντα της σκέψης και, του λέει ότι αφού έχεις σήμερα "δημοκρατία" τι θέλεις; να την καταστρέψεις και να εγκαθιδρύσεις ένα αυταρχικό καθεστώς;

Η κοσμοσυστημική γνωσιολογία την οποία διδάσκω, εξηγεί ότι το σήμερα δεν έχει καμία σχέση με την αντιπροσώπευση και την δημοκρατία και ότι για συγκεκριμένους λόγους ο κόσμος πηγαίνει προς τα εκεί. Δηλαδή, οι λύσεις στα σύγχρονα γεγονότα με την κοσμογονική μεταβολή που έχει επέλθει στο σύνολο του πλανήτη, δεν μπορεί να υπάρξει μέσα στις παρούσες συνθήκες, αλλά με την υπέρβασή τους. Αυτό είναι ένα γεγονός το οποίο αποτελεί συμπέρασμα μιας ολόκληρης προσέγγισης που αναδιπλώνεται, εκδιπλώνεται σε τρία επίπεδα:

Πρώτον στο επίπεδο των εννοιών. Αφαιρεί το ιδεολογικό περιεχόμενο που της έχει δώσει η νεοτερικότητα, έχει δώσει τις έννοιες όπως δημοκρατία, που, αφαίρεσε το περιεχόμενο της δημοκρατίας και όρισε κάτι άλλο που είναι το σύγχρονο της μοναρχίας, άρα αποκαθιστά τις έννοιες, δημιουργεί ένα νέο εννοιολογικό οπλοστάσιο, διαμορφώνει την τυπολογία των γεγονότων, εξηγεί δηλαδή ότι οι έννοιες οι μεν με τις δε συγγενεύουν, βρίσκει ποιες συγγενεύουν και ποιες όχι και τις τυπολογεί στον ίδιο χώρο. Παραδείγματος χάρη, ορισμένο περιεχόμενο της ελευθερίας με ορισμένη εκδοχή του πολιτικού συστήματος που μπορεί να λέγεται δημοκρατία ή οτιδήποτε άλλο, και βεβαίως εγκαθιστά αυτό που αποτελεί γνώρισμα και ιδιότητα του κάθε ανθρώπου, την βιολογία της εξέλιξης. Δηλαδή μας λέει από πού ερχόμαστε, ποιοι είμαστε, -δεν είμαστε πρότυπο, είμαστε μια φάση πολύ πρώιμη στην εξέλιξη της ανθρωπότητας με όρους ελευθερίας- και πού πηγαίνουμε.

Αυτό λοιπόν όλο το πλαίσιο μας οδηγεί σε μια άλλη επιστήμη που ανάγεται στην κοσμοσυστημική προσέγγιση των πραγμάτων. Μια άλλη επιστήμη η οποία είναι αναγκαία για να αποτελέσει το υπόβαθρο πάνω στο οποίο θα οικοδομηθεί το πρόταγμα της κάθε κοινωνικής περιοχής. Δηλαδή των σχέσεων μεταξύ των κοινωνικών ομάδων και των σχέσεων των κοινωνικών ομάδων με την εξουσία. Εκείνο που αποτελεί σταθερά, οριστική σταθερά και δόγμα με εισαγωγικά ως συμπέρασμα σ΄αυτήν την προσπάθεια, είναι ότι:
Όσο οι κοινωνίες περιέρχονται σε περιοριστική ή σε πολιτική αδυναμία, τόσο επιδιώκουν να μπαίνουν περισσότερο μέσα στα πράγματα. Δηλαδή, αυτό που υπόσχεται η λογική της εξέλιξης, είναι ότι οι κοινωνίες θα φύγουν από τον ιδιωτικό τους χώρο και θα αξιώσουν την είσοδό τους στο πολιτικό σύστημα, από υπήκοοι θα γίνουν εταίροι, για να μπορέσουν να αντισταθμίσουν τους συσχετισμούς δύναμης και να μεταβάλλουν τον σκοπό της πολιτικής, στον σκοπό των κοινωνιών.


Γιώργος Κοντογιώργης

Πρόλογος - Επιμέλεια βιβλίου, Σωτήρης Αμάραντος.
Απομαγνητοφώνηση, Ελένη Ξένου.
http://contogeorgis.blogspot.gr/2017/12/o-livemedianews-livemediagr.html








Κυριακή 3 Δεκεμβρίου 2017

«Η γνωσιολογία της δημοκρατίας και η νεοτερικότητα. Το διακύβευμα της υπέρβασης του δυτικο-ευρωπαϊκού Διαφωτισμού»



Διάλεξη του Καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης και πρώην πρύτανη του Παντείου Πανεπιστημίου κ. Γιώργου Κοντογιώργη με θέμα: «Η γνωσιολογία της δημοκρατίας και η νεοτερικότητα. Το διακύβευμα της υπέρβασης του δυτικο-ευρωπαϊκού Διαφωτισμού», που έγινε στις 5.2.2014, στα πλαίσια σεμιναρίου, στην Αίθουσα Τελετών του Παντείου Πανεπιστημίου.


"Πρέπει να ξέρουμε ένα πράγμα: Ότι, η έννοια της Δημοκρατίας, δεν αποτέλεσε πραγματολογικό υλικό. Δεν γεννήθηκε ώστε οι στοχαστές να αντλήσουν απ΄τις πραγματικότητες τις έννοιες και να οδηγηθούν σε έναν ορισμό, σε μια περιγραφή μιας πολιτείας. Την ανακάλυψαν μέσα από τον διάλογο της Ελληνικής Γραμματείας. Διάβαζαν Αριστοτέλη, οι άνθρωποι του Δυτικό/Ευρωπαϊκού διαφωτισμού, και εκεί, αντελήφθησαν τι είναι Δημοκρατία. "Αντελήφθησαν" ο τρόπος του λέγειν, διότι διάβαζαν κι άλλα καταλάβαιναν. Γιατί άλλα καταλάβαιναν και άλλα ήθελαν; Διότι δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις, θα πούμε εμείς, ούτε να συλλάβουν την έννοια, ούτε να την αποδεχθούν, αλλά και ούτε να την εφαρμόσουν. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι, η Δημοκρατία έχει το χρόνο της. Το δικό της χρόνο. Δε μπορεί να την εφαρμόσει κανείς όποτε θέλει επειδή του κατέβηκε στο κεφάλι, όπως θα λέγαμε. Σήμερα, εάν επιχειρήσουμε να εφαρμόσουμε τη δημοκρατία, θα έχει ένα αποτέλεσμα που είχε και την εποχή της εξόδου της δυτικής Ευρώπης και του κόσμου από τη φεουδαρχία. Να παραχθεί ένα άλλο πολιτικό σύστημα. Αυτό έγινε παντού, σε όλα τα πράγματα. Ξέρετε η Αναγέννηση, πρέπει να έχουμε στο νου μας ότι υπήρξε μια έννοια που είχε στην αρχή της την αντίληψη ότι αυτό που ανακάλυψαν μέσα από την Ελληνική Γραμματεία οι νεότεροι, ήταν τόσο ανώτερο που, δεν μπορούσε να φτιαχτεί κάτι τελειότερο! Άρα, αρκούσε να επανεγκατασταθεί στις νεότερες κοινωνίες αυτό το παρελθόν. Και βεβαίως μέσα από αυτόν τον προβληματισμό, και πολλές φορές μέσα από το εγχείρημα αυτό, παρήχθη κάτι καινούριο. Ότι έγινε με τον νεοκλασικισμό στην αρχιτεκτονική και σε πολλά άλλα πράγματα, στη μουσική και σε πλήθος άλλων ζητημάτων....τα οποία προσπάθησαν να μιμηθούν και να ανασυντάξουν το αρχαίο και παρήχθη μέσα από αυτή την προσπάθεια κάτι καινούριο. Αυτό ήταν πολύ φυσικό στα ζητήματα της συγκρότησης της κοινωνίας, της οικονομίας και της πολιτικής. Και ήταν πολύ φυσικό, διότι όπως προείπα, ο χρόνος της δημοκρατίας δεν είναι ο χρόνος που παράγει ο ανθρώπινος νους, αλλά ο χρόνος του κοινωνικού ανθρώπου! Όπως το κάθε άτομο από εμάς δεν μπορεί εξ αποφάσεως, από τη μικρή ηλικία των 10 ετών παραδείγματος χάρη, να γίνει 60 επειδή θαυμάζει τη μαμά του και τον μπαμπά του, όπως δεν μπορεί κανείς να γεννηθεί στα 60 και να αρχίσει να μικραίνει, έτσι συμβαίνει και με τον κοινωνικό άνθρωπο, με τις κοινωνίες. Οι κοινωνίες στην διαδικασία τουλάχιστον της πρωτοσυγκρότησής τους - του νέου κόσμου που θα τον αποκαλούμε ανθρωποκεντρικό γιατί έχει ως επίκεντρο την ελεύθερη υπόσταση του ανθρώπου- εξελίσσεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Και είναι πολύ απλό να το σκεφτούμε στην πραγματικότητα. Όταν κανείς είναι δουλοπάροικος τι πρώτη προτεραιότητα θα βάλει; Να γίνει ελεύθερος άνθρωπος! Τι σημαίνει το να γίνει ελεύθερος άνθρωπος; Σημαίνει να σταθεί ως θεσμική ατομικότητα στα πόδια της! Δηλαδή η ατομική ελευθερία! Δε γίνεται να σκεφτεί πρώτα την πολιτική του ελευθερία, παραδείγματος χάρη την αυτοκυβέρνησή του. Δε γίνεται να είναι δουλοπάροικος και να αυτοκυβερνηθεί. Θα πρέπει επομένως να ακολουθήσει τη νομοτέλεια των πραγμάτων, δηλαδή να απελευθερωθεί ως ατομική οντότητα και σιγά σιγά, αφού κατακτήσει αυτό που στοιχειοθετεί την έννοια της ατομικότητας, να προχωρήσει και να διευρύνει το πεδίο της ελευθερίας του. ..."

Ακούστε εδώ όλη την ομιλία: http://contogeorgis.blogspot.gr/2014/02/522014.html
Απομαγνητοφώνηση: Ελένη Ξένου.




ΚΟΜΜΑΤΟΚΡΑΤΙΑ
ΤΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΠΟΥ ΕΧΟΥΜΕ ΕΙΝΑΙ ΚΥΡΙΟΛΕΚΤΙΚΑ ΟΛΙΓΑΡΧΙΚΟ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΟΓΙΩΡΓΗΣ







Μάρτιος 2015



Δευτέρα 27 Νοεμβρίου 2017

«Μας είπε ποτέ κανείς στο σχολείο, ότι την δημοκρατική αυτοκυβέρνησή μας την κατήργησε η απολυταρχία του Όθωνα στο όνομα του εξευρωπαϊσμού και της...προόδου;»

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΟΓΙΩΡΓΗΣ



"Δε πιστεύω να πιστεύει κανείς ότι επειδή ψηφίζει επιλέγει και αποφασίζει αυτός για τη συλλογική του ζωή;...Διότι η ψήφος που ρίχνουμε στην κάλπη, έχει μόνον ένα περιεχόμενο: Εκχώρησης της ελευθερίας μας σε κάποιον, να αποφασίζει σε πρώτο και τελευταίο βαθμό για την ζωή μας, για την ύπαρξη ή μη ύπαρξη της χώρας, για το μέλλον της χώρας, για τον καθέναν από εμάς. Είναι μια εξουσιοδότηση η οποία ΔΕΝ είναι και ανακλητή. Είναι επομένως μια παραίτηση, σηματοδοτεί την παραίτησή μας, από την ελευθερία.
Το ίδιο ισχύει και για την εργασία. Στο αξιακό μας σύστημα, σκεφτόμαστε πώς θα βρούμε εργασία. Κι αν δεν έχουμε δική μας, πώς θα πάμε σε μία επιχείρηση να βρούμε μια εργασία. Όταν κάνουμε την σύμβαση με τον εργοδότη, το κράτος ή το ιδιώτη, τι λέμε; πώς λέγεται αυτή η σύμβαση; "σύμβαση εργασίας". Αμ ΔΕΝ είναι! Είναι σύμβαση παραίτησης από την ελευθερία μας. Δηλώνουμε με την σύμβαση αυτή, ότι στις οκτώ, ή όσες ώρες μας ζητούν, και δεσμευόμαστε να είμαστε στο χώρο της εργασίας, θα αποφασίζει κάποιος άλλος για το τι θα κάνουμε. Αυτό που δεν δεχόμαστε δηλαδή στην προσωπική μας ζωή. [...]


Η απάντηση στο αν ο καθένας από εμάς πιστεύει ότι έχει πράγματα να πει και αν ήταν στην εξουσία -λένε, αν ήμουν για μια μέρα πρωθυπουργός θα είχα πολλά πράγματα να κάνω- αλλά δεν θέλει να ενταχθεί μέσα στο συλλογικό, ομολογεί κάτι: Ότι μας έχουν τόσο πολύ εμποτίσει με την ολιγαρχική εκδοχή του πράγματος, που ο ένας ή οι ολίγοι ξέρουν και οι πολλοί δεν ξέρουν, που την εφαρμόζουμε στον εαυτό μας για να απαγορεύσουμε να αναλάβουμε τις ευθύνες μας/αρμοδιότητες. [...]

Όταν αναζητούμε την γνώση, να την αποκαθάρουμε, να αποκαθάρουμε τις έννοιες από το ιδεολογικό τους περιεχόμενο, απ΄την ιδεολογική φόρτιση, και να τους δώσουμε την ακρίβεια του περιεχομένου.  Δεν χρειάζεται να σας πω να διαβάσετε εμένα. Χρειάζεται και αρκεί να σας πω, να διαβάσετε Αριστοτέλη! Είναι, όχι ο πιο σύγχρονος, αλλά ο πιο μελλοντικός! Αρκεί να μην τον διαβάσετε μέσω παρένθετων συγγραφέων/στοχαστών, αλλά απ΄ευθείας. Διαβάστε την «Αθηναίων Πολιτεία», μικρή είναι, διαβάστε τα «Πολιτικά» του Αριστοτέλη, μικρά είναι, από μια καλή μετάφραση." [...]

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΟΓΙΩΡΓΗΣ
(Απομαγνητοφώνηση, Ελένη Ξένου)


Για ακούστε αυτή την ομιλία του καθηγητή Γιώργου Κοντογιώργη! Όλο και κάτι θα σας ξεδιαλύνει. Ξεκαθαρίζει μεγάλες έννοιες! Διότι κάτι δεν πάει καλά μ΄αυτές. Διαστρεβλωμένες, παραμορφωμένες από την ίδια τη "διανόηση" της εποχής του 18ου/19ου κυρίως αιώνα της Δυτικής Ευρώπης, αυτό που λένε «Διαφωτισμός».

Διάλεξη του Καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης και πρώην Πρύτανη του Παντείου Πανεπιστημίου κ.
Γιώργου Κοντογιώργη με θέμα «Γνώση και ιδεολογία. Το διακύβευμα της επιλογής»,η οποία έγινε στις 20.11.2017 στην Αίθουσα “ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ”, Πλατεία Μικρασιατών, Παλαιά Πόλη Ρεθύμνου, στα πλαίσια του Α' κύκλου μαθημάτων 2017-18 του Ανοιχτού Λαϊκού Πανεπιστημίου – Τμήμα Ρεθύμνου με θέμα: «Φιλοσοφία στην Πράξη – Αρχές & Πρακτικές για καλύτερη ζωή»
.






Παρασκευή 17 Νοεμβρίου 2017

«ΤΕΛΙΚΑ, Η ΦΥΣΗ ΩΣ "ΤΙΜΩΡΟΣ" ΤΟΥΣ»



Τελικά η φύση ως τιμωρός τους!

Η φύση έκανε το θαύμα της! Λειτούργησε ως "τιμωρός" ξεμπροστιάζοντας όλη την κυβερνητική απραξία, την νωθρότητα της κρατικής μηχανής, την πολιτική στασιμότητα, όλο το φαγοπότι των παρασιτικών εξουσιαστών εις βάρος της χώρας και της κοινωνίας της. Όλοι αυτοί οι τόνοι της λάσπης και των μπαζών που βγήκε στην επιφάνεια, είναι η καλά κρυμμένη ασχήμια των κυβερνώντων των τελευταίων δύο χιλιάδων χρόνων, οι οποίοι παρέλασαν από την χώρα και όχι μόνο. Το μόνο που δεν μπόρεσε να αμαυρώσει η "λάσπη" τους, είναι η αξιοπρέπεια των πληγέντων, όπου έχοντας μεγάλη πείρα πια στον αγώνα για την επιβίωση, γυρίζουν την πλάτη τους σε όλο αυτό το βρωμερό κύκλωμα της κομματοκρατίας, εστιάζοντας την προσοχή και τις δυνάμεις τους στην αλληλεγγύη τους και στην αναστήλωσή τους.
Τελικά, και επί της ουσίας, ποιος το περίμενε η "φύση" να είναι ο κεντρικός σύμμαχος αυτής της ταλαιπωρημένης κοινωνίας ως προς την μεγαλη αποκάλυψη!...Στην αποκάλυψη αυτού του "μυστικού θεάματος" που βγήκε στην επιφάνεια, σε ολόκληρη την χώρα απ΄άκρη σ΄άκρη, κι απ΄όπου πέρασαν τα καιρικά φαινόμενα. Στο θέαμα του αληθινού χαρακτήρα του πολιτικού συστήματος, που κάθε άλλο παρά αξιόλογο και δημοκρατικό είναι. Ο ολιγαρχικός χαρακτήρας αυτού του πολιτεύματός , η ανομία του και οι ολιγάρχες του, δεν μπορούν πια να κρύβονται ούτε κάτω από τους τόνους λάσπης, διότι είναι η ίδια η λάσπη.


Ελένη Ξένου.





Κυριακή 12 Νοεμβρίου 2017

"Όποιος δεν θέλει να εξελιχθεί σήμερα η πολιτική, κοινωνική ή άλλη κατάσταση, όποιος δεν θέλει να έχει απέναντί του την κοινωνία ως συλλογικότητα, επικαλείται τον διαφωτισμό."

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΟΓΙΩΡΓΗΣ:
«Η Παράδοση και η Πρόοδος»


" Η ελληνική διανόηση, και η ελληνική κοινωνία στη συνέχεια, εκπαιδεύτηκε με βάση την βαυαρική στην αρχή και στη συνέχεια την κρατική αντίληψη, ότι έπρεπε να υιοθετηθεί η έννοια της απόλυτης διακοπής της ελληνικής συνέχειας. Απόλυτη διακοπή που, αν θέλετε, οδηγεί ξανά σε μια ανασύνθεση του ελληνικού κόσμου με την αρχαιότητα μέσω της Δύσεως. Επειδή η Δύση "ανακάλυψε την αρχαιότητα" -ΔΕΝ την ανακάλυψε, μετακενώθηκε εκεί απ΄το Βυζάντιο, επισημαίνω ακόμα και το ρωμαϊκό όπως λέγεται δίκαιο που είναι το ελληνιστικό δίκαιο αποκαθαρμένο από τις δεσποτικές επιβαρύνσεις της Ρώμη, είναι δίκαιο που δημιούργησε ο Βυζαντινός κόσμος.- ωστόσο, αυτό που οφείλουμε να συγκρατήσουμε είναι ότι η ανασύνθεση αυτή με την αρχαιότητα μέσω της Δύσεως και όχι μέσω της ιστορικής συνέχειας του Βυζαντίου, είχε μια άλλη συνέπεια: ότι, το Βυζάντιο αποκόπηκε και από εμάς. Και μάλιστα αντιμετωπίζεται με ένα μίσος πρωτοφανές. Και δεν θα πω μίσος από τον καθημερινό αναγνώστη που διαβάζει διάφορα κείμενα, αλλά από επώνυμους στοχαστές. Ο κορυφαίος του είδους ο Καστοριάδης, ο οποίος βγάζει την πιο ακραία αντίληψη περί Βυζαντίου, άρα περί ελληνικής οικουμένης, την αγνοεί απολύτως βέβαια, που έχει αναδείξει ο δυτικός διαφωτισμός. Δεν έχω καταλάβει ποτέ γιατί. Τουλάχιστον όταν εγώ επιχείρησα μια φορά να συζητήσω μαζί του, δεν θέλησε να ανοίξει την κουβέντα. Προφανώς το αγνοούσε και απλώς μηρύκαζε. Αυτός ο μηρυκασμός όμως, έχει επιπτώσεις στην ιδεολογία της εξάρτησης. Ιδεολογία της εξάρτησης από τον δυτικό ηγεμόνα και από την διδαχή της ιστορίας που δικαιώνει την ηγεμονία του, έως την άλλη εκδοχή του πράγματος που έχει να κάνει με την ιδεολογία της εξάρτησης από ένα εσωτερικό πολιτικό σύστημα της απολυταρχίας και στη συνέχεια της κρατικής κυριαρχίας. Ξέρετε τι σημαίνει αυτό; Ότι ο ελληνικός κόσμος κλήθηκε να εξευρωπαϊστεί οπισθοδρομώντας από την εποχή της Οικουμενικής Δημοκρατίας των Κοινών στην προ-σολώνεια εποχή. Γι΄αυτό και έχουμε αυτήν την δύσμορφη και αλλοτριωμένη συμπεριφορά σήμερα στα πράγματα. Διότι ακριβώς αυτή η ρήξη με την ιστορική συνέχεια και παράδοση -που είναι διαλογική ρήξη, είναι εξ αποφάσεως ρήξη, δεν είναι ιστορική πραγματικότητα- είναι εκείνη η οποία νομιμοποίησε την πρώτη πράξη του Όθωνα που ήταν η κατάργηση της Δημοκρατίας και των Κοινών. Με το εισαγωγικό του κείμενο ότι: "δεν είναι δυνατόν αυτός ο αμόρφωτος, εγωιστικός, ο ιδιοτελής λαός, να θέλει να ασκεί το ευγενές λειτούργημα της πολιτικής διοίκησης. Αυτό είναι για εμάς." -(για την απολυταρχία)- Εξευρωπαΐστηκε ο ελληνικός κόσμος. .........
Προηγουμένως, οι οπαδοί της συνταγματικότητας, οι συνταγματικοί οπαδοί επί Καποδίστρια, αξίωναν από τον Καποδίστρια να εισαγάγει το "τιμοκρατικό σύστημα". Δηλαδή να καταργήσει την καθολική ψήφο, -που είχε δημοκρατικό περιεχόμενο πριν αλλά, έστω αυτό που διατηρήθηκε μέσα στα κοινά-, να το καταργήσει για να μοιάσουμε στην Ευρώπη. Και τους απαντάει με ένα μεγαλειώδες απόφθεγμα ο Καποδίστριας: «είναι συμφυές γνώρισμα της ιδιοσυστασίας του Έλληνα η ψήφος και η πολιτική διοίκηση απ΄αυτόν! Θα ήταν έγκλημα να του το αφαιρούσα».

...

Σήμερα, όπως είναι διαμορφωμένο το πολιτικό σύστημα που, είναι και υπεράνω του νόμου και έξω από την όποια δυνατότητα της κοινωνίας, συλλογική δυνατότητα της κοινωνίας, το πολιτικό σύστημα δεν μπορεί να παραγάγει αποτέλεσμα υπέρ της κοινωνίας. Έχει γίνει όμηρος των αγορών. Δηλαδή της διεθνούς των αγορών πού είναι το χρηματοπιστωτικό σύστημα και πολλά άλλα. Ποιος είναι αυτός ο οποίος μπορεί να απειλήσει αυτήν την απόλυτη δυνατότητα των αγορών να διαφεντεύουν τα κοινωνικο/πολιτικά πράγματα μιας χώρας; Μα, η κοινωνική συλλογικότητα! Η συνείδηση κοινωνίας. Δηλαδή, η αίσθηση μιας πολιτισμικής πραγματικότητας που, εάν διαρραγεί, ουσιαστικά οδηγεί στην ίδια τη διάρρηξη της κοινωνικής συνοχής και αντιθέτως εάν δείξει τη δύναμή της ως συλλογικότητα, μπορεί να απειλήσει και να αναγκάσει την πολιτική ηγεσία να πράξει διαφορετικά. Είναι αυτό το μεγάλο δίλημμα σήμερα ότι ο μόνος παράγοντας που μπορεί να αποτελέσει μέτρο αντίστασης απέναντι σε ότι συμβαίνει στην εποχή μας, είναι ακριβώς η αναγωγή στην πολιτισμική συλλογικότητα. Στην συνείδηση κοινωνίας. Σε μια συμπαγή δηλαδή αντίληψη, εδώ της ελληνικότητας, αλλού της ιταλικότητας, αλλού της γαλλικότητας και λοιπά, που δηλώνει ότι οι κοινωνίες είναι παρούσες και αξιώνουν μια άλλη πολιτική για τα πράγματα!

...

Ο ελληνικός κόσμος διδάσκει ότι, όσο περισσότερο οι κοινωνίες, στο στάδιο που βρίσκονται τελούν εν αδυναμία, πολιτική αδυναμία, τόσο περισσότερο κάνουν βήματα στην πολιτική. Στην αρχή με διαδηλώσεις, στην συνέχεια με αξίωση πολιτειακής τους συγκρότησης, να βρίσκονται μέσα στο πολιτικό σύστημα ως εταίροι και όχι ως υπήκοοι του κράτους, ως εταίροι του πολιτικού συστήματος, αξιώνοντας στην αρχή ένα μέρος -αντιπροσώπευση- και στη συνέχεια το όλο. Αυτή η λογική που διδάσκει ο ελληνικός κόσμος, παράδοση αυτού του μεγάλου πολιτισμού που δημιούργησε τις προϋποθέσεις για την εποχή μας, δεν γίνεται αντιληπτή γιατί σήμερα; Διότι σήμερα, δημιουργείται μια σκόπιμη σύγχυση αλλά και ευρέως ως αποτέλεσμα της ανυπαρξίας γνωσιολογίας -γνώσης των πραγμάτων- μια σκόπιμη σύγχυση μεταξύ αυτού που αποτελεί την πρωτοτυπία της εποχής μας, -που είναι αποτέλεσμα της τελευταίας βυζαντινής περιόδου αλλά δεν έχει σημασία-, αυτού που αποτελεί την πρωτοτυπία της εποχής μας δηλαδή απ΄την μετάβαση από την μικρή κλίμακα της πόλης στην μεγάλη κλίμακα του κράτους έθνους και αυτού που αποτελεί "φάση" του κόσμου της νεοτερικότητας μέσα στο κράτος έθνος. Η μετάβαση στην μεγάλη κλίμακα είναι ένα άλμα προόδου, η "φάση" όμως στην οποία η κατάργηση του Βυζαντίου οδήγησε τα πράγματα, είναι η πρωτόλεια φάση του δυτικού κανόνα. Της μετάβασης δηλαδή από την δεσποτεία στον πρώιμο ανθρωποκεντρισμό. Εδώ βρισκόμαστε σήμερα, και αυτή η σκόπιμη σύγχυση είναι εκείνη που κάνει τη νεοτερική σκέψη να τρομάζει μπροστά στο ενδεχόμενο το ελληνικό παράδειγμα να αναβιώσει και να διδάξει αυτό που αποτελεί εξ αντικειμένου πραγματικότητα, δηλαδή την πρόοδο."



Γιώργος Κοντογιώργης
(Απομαγνητοφώνηση, Ελένη Ξένου)





Διάλεξη Γ. Κοντογιώργη: «Η Παράδοση και η Πρόοδος» (Πέμπτη 9 Νοεμβρίου 2017) Στα πλαίσια των διαλέξεων, της Εταιρείας Μελέτης Ελληνικού Πολιτισμού.




Πέμπτη 2 Νοεμβρίου 2017

Ελληνικότητα, ευρωπαϊκή Αναγέννηση, Κυκλάδες, Αιγαίο.

Η Λυρική Ποίηση, γεννήθηκε στο Αιγαίο.

Στην Λέσβο η Σαπφώ και στην Πάρο ο Αρχίλοχος.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ




Έχω αποφασίσει από καιρό, κι επιθυμώντας να γνωρίσω όσο μπορώ βαθύτερα την ελληνικότητά μου αλλά και γενικότερα τη σημασία του όρου αυτού, στην αναζήτησή μου, να εστιάσω πρωτίστως σε ιερά τέρατα της παγκοσμίου ελληνικότητος (και όχι μόνον), όπως τον Οδυσσέα Ελύτη, παρά σε οτιδήποτε άλλο.


Στην εκπομπή αυτή ο ποιητής ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ μιλά λίγο μετά τη βράβευσή του με το Νόμπελ Λογοτεχνίας (1979) και μεταξύ άλλων, ορίζει το τι είναι για αυτόν "ελληνικότητα":

"Η Αναγέννηση για μένα, η ευρωπαϊκή Αναγέννηση, ήτανε μια παραφθορά αυτού που λέμε "ελληνικότητα". Η "ελληνικότητα είναι ένας όρος που έχει παρεξηγηθεί πολύ, άλλωστε και την δική μου γενιά την χτύπησαν ότι το παράκανε με την ελληνικότητα, αλλά την εποχή εκείνη, ίσως και σήμερα ακόμη, τα βλέπανε όλα απλουστευτικά. Δηλαδή, νομίζουν πως είναι η φουστανέλα, το τσαρούχι κι αυτά που λέμε...γκρικάλσ, αλλά, για μένα η "ελληνικότητα" είναι απλούστατα ένας τρόπος να βλέπεις τα πράγματα. Όπως είχα γράψει κάπου, θα έπρεπε ένας μαθηματικός να βρει έναν "τύπο". Να το διατυπώσει αυτό το πράγμα σε ένα σύμβολο. Είναι πάντως, κάτι που ισχύει και για την αρχαιότητα και για τον μεσαίωνα και για σήμερα, δηλαδή, πέρα από τις διαφοροποιήσεις που παρουσιάζουν οι κατά καιρούς θρησκείες ή οι επιπτώσεις της ιστορίας, είναι ένας παράγων σταθερός και μόνιμος, που κάνει τον άνθρωπο να αντιδρά απέναντι στα πράγματα καθορισμένου χρόνου. Αυτό είναι η "ελληνικότητα"! Έχω δει στα νησιά που πηγαίνω τα καλοκαίρια, πολλές φορές του τιμονιέρηδες, -κάποιος ξένος είπε μια φορά ότι, ο τρόπος που είδε ο Ικτίνος στην κατασκευή του Παρθενώνα την ακρίβεια ανάμεσα σε δύο σημεία, είναι ο ίδιος που βλέπει ένας τιμονιέρης απλός, σήμερα που κυβερνάει την βάρκα του, τις εναντιώσεις των καιρών και βρίσκει την ακριβή γραμμή.- Είναι δηλαδή, μια στιγμή ακριβείας!
Ο λαός είναι ο φορέας. Πάρτε την αρχιτεκτονική. Όταν ήρθε ο Le Corbusier και είδε τα σπίτια στις Κυκλάδες, έμεινε με ανοιχτό το στόμα! Διότι αυτά που ψάχνανε αυτοί να βρούνε μέσα από τους μαιάνδρους της δυτικής έρευνας, οι τεχνίτες των νησιών τα είχανε βρει ως λύσεις που ήταν και πρακτικές και αισθητικές μαζί! Διότι όσο πιο σωστά εξυπηρετεί έναν πρακτικό σκοπό, τόσο πιο πολύ αποβάλει τα περιττά και τα στολίδια, και μένει μόνον η ουσία!
Και φοβούμαι μη χαθεί. Ο φόβος μας είναι μη χαθεί, επειδή αυτά τα πράγματα έχουν καταπιεστεί από τον σημερινό πολιτισμό, η εισβολή του τεχνικού πολιτισμού είναι πολύ μεγάλη, και...ο κίνδυνος υπάρχει.
Η Λυρική Ποίηση, γεννήθηκε στο Αιγαίο. Στην Λέσβο η Σαπφώ και στην Πάρο ο Αρχίλοχος! Έτσι άρχισε η Λυρική Ποίηση. Όλη λοιπόν η παράδοση η ελληνική, νομίζω ότι, είναι μέσα στην κοιτίδα αυτή, στο λίκνο αυτό που λέμε Αιγαίο. Για μένα, και το κύμα ας πούμε, ο φλοίσβος, μιλάει Ελληνικά!"
ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ
https://youtu.be/tW6uukuti10
Απομαγνητοφώνηση, Ελένη Ξένου.

Ο Οδυσσέας Αλεπουδέλης, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα γεννήθηκε στις 2 Νοεμβρίου 1911 στο Ηράκλειο της Κρήτης.




"...Βέβαια υπάρχει το αίνιγμα. Βέβαια υπάρχει το μυστήριο. Αλλά το μυστήριο δεν είναι μια σκηνοθεσία που επωφελείται από τα παιχνίδια της σκιάς και του σκότους για να μας εντυπωσιάσει απλώς. Είναι αυτό που εξακολουθεί να παραμένει μυστήριο και μέσα στο απόλυτο φως. Είναι τότε που προσλαμβάνει την αίγλη εκείνη που ελκύει και που την ονομάζουμε Ομορφιά. Την Ομορφιά που είναι μια οδός - η μόνη ίσως οδός προς το άγνωστο μέρος του εαυτού μας, προς αυτό που μας υπερβαίνει. Επειδή αυτό είναι στο βάθος η ποίηση: η τέχνη να οδηγείσαι και να φτάνεις προς αυτό που σε υπερβαίνει..."

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ





Οδυσέας Ελύτης - Η ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟ,(Άξιον Εστί) - Μάνος Κατράκης




Τρίτη 31 Οκτωβρίου 2017

«Ασφάλεια και δικαιώματα στην σύγχρονη εκλόγιμη μοναρχία»

Γ. Κοντογιώργης - Ασφάλεια και δικαιώματα στην σύγχρονη εκλόγιμη μοναρχία - 14.10.2017


Η αναφορά στους στοχαστές του διαφωτισμού, στην πραγματικότητα είναι μια αναφορά αναδρομής σε μια αντιδραστική πια σε σχέση με την εποχή μας περίοδο, που θέλει, επιδιώκει με τα απολιθώματα αυτά του διαφωτισμού, να μας οδηγήσει σε μια αντίληψη η οποία δεν έχει μέλλον. Δεν έχει εξέλιξη. Να είμαστε ευτυχισμένοι με το σύστημα που ζούμε, γιατί είναι το καλύτερο, λέει...και δεν υπάρχει άλλο καλύτερο.

Η δημοκρατία κυρίες και κύριοι, έχει έναν σκοπό. Την καθολική ελευθερία. Δεν είναι αυτοσκοπός η δημοκρατία. Είναι το θεσμικό και αξιακό περιβάλλον μέσα στο οποίο εμπραγματώνεται ένα περιεχόμενο ελευθερίας. Όταν μιλάμε για καθολική ελευθερία, εννοούμε ατομική, κοινωνικο/οικονομική και πολιτική. Ποια απ΄τα πεδία αυτά της ελευθερίας μπορούμε να πούμε ότι βιώνουμε σήμερα; Θα το αντιληφθούμε αμέσως αν, σταθμίσουμε το περιεχόμενο της ελευθερίας. Η ελευθερία είναι αυτονομία. Το να αυτοπροσδιορίζομαι και να αυτο/κυβερνώμαι στο πεδίο στο οποίο με ενδιαφέρει να έχω αυτό το καθεστώς της αυτονομίας. Σε ποιο είμαστε σήμερα αυτόνομοι; Δηλαδή ελεύθεροι. Μόνο στην ιδιωτική μας ζωή κι αυτό υπό προϋποθέσεις. Στο μέτρο που, κάποιοι κάτοχοι του συστήματος αποφασίζουν εάν θα έχουμε τόσα στοιχεία μέσα στην ατομική μας ζωή, στην αυτοπραγμάτωσή μας ή λιγότερα.

Άρα λοιπόν, υπάρχει μια θεμελιώδης διαφορά μεταξύ ελευθερίας και δικαιώματος, που αποκρύπτεται ή αγνοείται από την σύγχρονη διανόηση. Ποια είναι η διαφορά; Ότι το δικαίωμα οριοθετεί την ελευθερία ή την μη ελευθερία, εκεί που δεν είμαστε ελεύθεροι. Λόγου χάρη, έχουμε δικαιώματα προστασίας στον εργασιακό τομέα διότι εκεί συνάπτουμε σύμβαση όχι εργασίας, αλλά, εκχώρησης ελευθερίας. Έχουμε δικαιώματα στην πολιτική ζωή, γιατί; -να διαδηλώσουμε παραδείγματος χάρη- γιατί δεν είμαστε ελεύθεροι. 
Διότι το πολιτικό σύστημα, δηλαδή την αυτοκυβέρνηση άρα την πολιτική ελευθερία, την κατέχουν άλλοι. Άλλος αποφασίζει ποια είναι η μοίρα μας, τι θέλουμε, τι δε θέλουμε, πώς θα κοιμηθούμε, πώς θα φάμε, ποια είναι η μοίρα του τόπου. Κι αυτός ο άλλος είναι ο "πρωθυπουργός". Το περιβάλλον του. Αλλού είναι ο "πρόεδρος". Άρα λοιπόν, για να μιλήσουμε για ελευθερία, πρέπει να έχουμε τις τρεις αυτές συνιστώσες της: Ατομική, κοινωνικο/οικονομική και πολιτική. Σε κανένα άλλο πεδίο δεν έχουμε ελευθερία παρά μόνον στο ατομικό. Στην προσωπική μας ζωή. Αποφασίζουμε να έρθουμε εδώ σήμερα ή να μην έρθουμε. Το πώς θα οργανώσουμε την ζωή μας.

Άρα λοιπόν, αυτό είναι το περιβάλλον μέσα στο οποίο σήμερα καλούμαστε να συζητήσουμε για την ασφάλεια. Διότι η διάκριση αυτή είναι προϋπόθεση των όρων της ζωής και της ασφάλειας ενός εκάστου. Και τι σημαίνει προϋπόθεση; Προϋπόθεση σημαίνει, ότι εγκαθιδρύονται οι όροι μέσα στους οποίους θα μπορούμε να εκφραζόμαστε, να ζούμε, να κινούμαστε, να ζούμε την ζωή μας. Αυτοί οι όροι καθορίζονται απ΄το νόμο. Ο νόμος της δημοκρατίας δεν είναι ο νόμος ενός άλλου πολιτικού συστήματος. Ποιο είναι το σημερινό πολιτικό σύστημα αν θέλουμε να το ορίσουμε, όχι με βάση τα απολιθώματα του διαφωτισμού που μεθάρμωσαν τις έννοιες, αλλά με βάση την κυριολεξία των όρων εκεί που γεννήθηκαν τα συστήματα, στην πόλη. Είναι μια απλή εκλόγιμη μοναρχία. Προ-Σολώνειας κοπής. Διότι ο Σόλωνας ήτανε πρωθυπουργός που δε έδινε λόγο, απλώς διαλεγόταν, "διαλακτής" μας λέει ο Αριστοτέλης, αλλά καθιέρωσε στην συνέχεια ένα πολιτειακό σύστημα που ήταν αντιπροσωπευτικό. Προσέξτε, όχι δημοκρατικό. Αντιπροσώπευση. Δηλαδή, αντί να είναι ο ίδιος εντολέας και εντολοδόχος όπως ένας σημερινός πρωθυπουργός, την ιδιότητα του εντολέα την κατέλαβε ο δήμος, η κοινωνία που ήταν πολιτειακά συντεταγμένη και ο πολιτικός, Σόλων, ήταν εντολοδόχος. Η κοινωνία σήμερα είναι ιδιότης. Ιδού το πλαίσιο λοιπόν της εκλόγιμης μοναρχίας μέσα στο οποίο καλούμαστε να συζητήσουμε για την ασφάλεια. Τι σημαίνει νόμος λοιπόν; Τι προστατεύει ο νόμος; Ο νόμος θέτει τους κανόνες μέσα στους οποίους βιώνει κανείς την ελευθερία. Προστατεύει επίσης την ελευθερία αυτή. Για να προστατευτεί όμως η ελευθερία, στο πεδίο που υπάρχει και που αποτελεί μέρος του αξιακού συστήματος άρα την διεκδικούμε, σημαίνει ότι πρέπει να υπάρχουν οι θεσμοί εκείνοι και τα όργανα εκείνα τα οποία θα προστατεύσουν την ελευθερία. Από την παραβατική συμπεριφορά. Από αυτόν που θέλει να ασκήσει δύναμη ή εξουσία επάνω μας, -διότι υπάρχει μια μεγάλη διαφορά μεταξύ των δύο- προκειμένου να ηγεμονεύσει ή να καθορίσει την βούλησή μας. Άρα λοιπόν, η ανασφάλεια ή η ασφάλεια, είναι προϋπόθεση, είναι συνοδός συνθήκη της ελευθερίας. Εάν φοβάμαι να κυκλοφορήσω, εάν φοβάμαι να εκφραστώ, εάν δεν αισθάνομαι ότι μπορώ να έχω την δυνατότητα να ζητήσω την προστασία μου και να κινηθώ, σημαίνει ότι δεν είμαι ελεύθερος.

... Εάν λοιπόν αφαιρείται ασφάλεια, αφαιρείται ελευθερία. Δεν προστίθεται ελευθερία. Σημασία έχει λοιπόν, να ξέρουμε ότι, η ελευθερία και το αντίστοιχό της η ασφάλεια είναι το κανονιστικό περιβάλλον το οποίο προστατεύει το πεδίο της ελευθερίας που βιώνουμε.

Σήμερα λοιπόν, για να δούμε πόσο πίσω είμαστε, δεν τίθεται ζήτημα ασφάλειας για την βίωση της κοινωνικο/οικονομικής και πολιτικής μας ελευθερίας. Δεν κατέχουμε εμείς το σύστημα για να κυβερνάμε εμείς αντί για κάποιον πρωθυπουργό. Αλλά τίθεται το ζήτημα της πρωτόλειας, της βρεφικής εποχής της ελευθερίας του ανθρώπου, είναι η ατομική ελευθερία. Ακόμα και αυτή αμφισβητείται. Εάν λοιπόν, δεν σκεφτούμε ποιος κατέχει το σύστημα, άρα από ποιον κινδυνεύει η ελευθερία μας, ποιος οφείλει αντί να απειλεί -όπως ένα σύστημα εξουσίας- την ελευθερία μας να την προστατεύει, τότε δεν μπορούμε να συζητήσουμε σοβαρά για το τι είναι και δεν είναι ασφάλεια και ποιον σκοπό εξυπηρετεί. Στο εισαγωγικό μέρος του ΙΔΕΟΤΟΠΟΥ αναφέρεται η παρουσία του στρατού. Ξέρετε, εάν τον στρατό τον εξουσιάζει και εντέλλεται ο ίδιος από κάποιον πρωθυπουργό, ή κάποιον υπουργό "δημοσίας τάξεως" όπως λέγεται, σημαίνει ότι κινδυνεύουμε απ΄αυτόν. Εάν τον στρατό, τον έχει υπό την διοίκησή της και τις εντολές της η ίδια η κοινωνία, η κοινωνία δεν κινδυνεύει απ΄τον στρατό. Διότι η ίδια είναι ο στρατός. Αντιλαμβάνεστε επομένως, ότι το πλαίσιο μέσα στο οποίο συζητάμε το ζήτημα της ασφάλειας, έχει να κάνει αυτούς που μπορούν να απειλήσουν την ελευθερία μας. Με άλλα λόγια, όχι τους περιορισμούς που τίθενται σε σχέση με εμάς, αλλά τους περιορισμούς που μπορούν να τεθούν σε δύο παράγοντες που απειλούν την ελευθερία μας και δεν πράττουν αυτό το οποίο αποτελεί την πεμπτουσία της ελευθερίας, δηλαδή τη διασφάλιση μέσα στο πλαίσιο της οποίας θα λειτουργήσει. Που είναι: οι εξουσίες -η πολιτική εξουσία εν προκειμένω- και, η δύναμη. Αυτός δηλαδή που μπορεί να ασκήσει την δύναμή του στον γείτονά του, στον οποιονδήποτε, για να επιβάλλει την δική του θέληση άρα να περιορίσει την δική μας ελευθερία.

Συνεπώς, το ζητούμενο είναι, πώς οι κοινωνίες διευρύνουν το αξιακό τους περιβάλλον ώστε να διευρύνουν το πεδίο της ελευθερίας, προκειμένου να καταστεί ανενεργό το δικαίωμα, -το δικαίωμα υπάρχει εκεί που δεν υπάρχει ελευθερία- και συγχρόνως, πώς η διευρυμένη αυτή ελευθερία θα βάλει τους κανόνες μέσα στους οποίους δεν θα χρειάζεται ο νόμος για να μας προστατεύσει, αλλά για να βάλει τους κανόνες μέσα στους οποίους θα υποταχθεί ο καθένας ο οποίος θέλει να επιβάλλει την δική του θέληση με την δύναμη ή με την εξουσία.

Το ζήτημα λοιπόν είναι η σχέση κοινωνίας και οικονομίας, κοινωνίας και πολιτικής. Αυτοί διαφεντεύουν το πεδίο της δικής μας ελευθερίας και όχι η έννοια της ασφάλειας ή των δυνάμεων της ασφάλειας αυτής καθεαυτής. Ποιος τις ελέγχει και αν υπάρχουν ή δεν υπάρχουν. Η ανομία είναι ο πρωταρχικός τροφοδότης της ανασφάλειας, ο πρωταρχικός τροφοδότης της απουσίας ή της στέρησης της ελευθερίας.

Σας ευχαριστώ.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΟΓΙΩΡΓΗΣ


Ο Καθηγητής και πρώην Πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου κ. Γιώργος Κοντογιώργης συντονίζει την 3η Ημερίδα με θέμα "Ασφάλεια και δικαιώματα στη σύγχρονη δημοκρατία", που διοργάνωσε στις 14.10.2017 ο ΙΔΕΟΤΟΠΟΣ σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρία Υπαρξιακής.
Η απομαγνητοφώνηση της εισαγωγής έγινε από την Ελένη Ξένου.






Δευτέρα 23 Οκτωβρίου 2017

Η ΚΩΜΩΔΙΑ από τις αρχές ως το τέλος του 5ου π.Χ. αιώνα



«Η κωμωδία», γράφει ο Αριστοτέλης, «ξεκίνησε από τους κορυφαίους των φαλλικών, που ακόμα και σήμερα [τον 4ο π.Χ. αι.] έμειναν και γιορτάζονται σε πολλές πόλεις» (Ποιητική 1449a). Τα φαλλικά ήταν εθιμικά τραγούδια που τραγουδούσαν οι κῶμοι, ομάδες γλεντοκόπων στις αγροτικές γιορτές του Διονύσου, περιφέροντας ομοιώματα του ανδρικού γεννητικού οργάνου, του φαλλοῦ. Παρόμοια έθιμα, με φανερό στόχο τη συμβολική γονιμοποίηση της γης, είναι γνωστά από πολλούς λαούς.

Χαρακτηριστικά τους οι κωμικές, συχνά ζωόμορφες, μεταμφιέσεις, η άμετρη αισχρολογία, τα τολμηρά προσωπικά πειράγματα, και οι χοντροκομμένες αυτοσχέδιες σατιρικές σκηνές - όλα στοιχεία που συναντούμε και στην κωμωδία.

Ελάχιστες είναι οι πληροφορίες μας για την εξέλιξη που οδήγησε από τα πανάρχαια γονιμικά αγροτικά έθιμα στην ολοκληρωμένη λογοτεχνική μορφή της κωμωδίας, όπως τη συναντούμε στην Αθήνα τον 5ο π.Χ. αιώνα. Οι πηγές μας αναφέρουν ως λαϊκά δρώμενα τις αυτοσχέδιες κωμικές σκηνές των Δεικηλιστών της Σπάρτης, που παρουσίαζαν πλανόδιους γιατρούς και κλεφτοκοτάδες, τη χοντροκομμένη μεγαρική φάρσα, όπου εμφανίζονταν ο μάγειρας Μαίσων και ο παραμάγειρας Τέττιξ, και τους κοιλαράδες Φλύακες της Κάτω Ιταλίας, που διακωμωδούσαν γνωστούς μύθους.

Οι περισσότερες μαρτυρίες για λαϊκές παραστάσεις προσέχουμε ότι αφορούν δωρικές πολιτείες και τόπους. Γίνεται έτσι πιθανό, όχι όμως και βέβαιο, στις προδρομικές της μορφές η κωμωδία να αναπτύχτηκε σε δωρικό κλίμα, όπως και το σατυρικό δράμα. Στον δωρικό, άλλωστε, χώρο της Σικελίας συναντούμε και τις πρώτες, όχι πια λαϊκές και αυτοσχέδιες αλλά επώνυμες, λογοτεχνικές κωμωδίες.

✔..ΕΠΙΧΑΡΜΟΣ (περ. 540-460 π.Χ.)

Έζησε στις Συρακούσες και έγραψε στη δωρική διάλεκτο. Από τα πολλά έμμετρα δράματα που παρουσίασε δε σώζονται παρά αποσπάσματα· μας είναι όμως γνωστοί σαράντα τίτλοι, που φανερώνουν μεγάλη θεματική ποικιλία. Τα μισά περίπου έργα φαίνεται να αποτελούσαν διακωμώδηση μύθων για τον Ηρακλή, τον Οδυσσέα και άλλους ήρωες· άλλα αφορούσαν τη σύγχρονη τότε πραγματικότητα και σατίριζαν τύπους σαν τον παράσιτο ή τον άξεστο χωριάτη.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν έργα που βασίζονται σε μιαν αντιγνωμία, έναν αγώνα, όπου καθένας υπερασπίζεται τη θέση του. Τέτοιο έργο ήταν το Γῆ καὶ θάλασσα, όπου τα δύο στοιχεία λογομαχούσαν για το ποιο προσφέρει περισσότερα αγαθά, ίσως και το Λόγος καὶ Λογίνα, που όμως το περιεχόμενό του μένει αινιγματικό.

Εκτός από τους αγώνες, ο Επίχαρμος είχε προεξοφλήσει και άλλα μορφολογικά και θεματικά στοιχεία που συναντούμε στην αττική κωμωδία, ανάμεσά τους τη σατιρική εκμετάλλευση της πνευματικής (φιλοσοφικής, ρητορικής, λογοτεχνικής) επικαιρότητας, όχι όμως και τη βωμολοχία ούτε τα επώνυμα προσωπικά πειράγματα.

Θα ήταν λάθος να υποθέσουμε ότι ένας μόνος ποιητής, χωρίς προδρόμους, μεταμόρφωσε την άτεχνη λαϊκή δωρική φάρσα σε λογοτεχνικό είδος. Ο ίδιος ο Επίχαρμος μνημονεύει επαινετικά έναν παλαιότερό του κωμωδιογράφο, τον Αριστόξενο. Σίγουρα θα υπήρξαν και άλλοι, όπως υπήρξαν και σύγχρονοι και νεότεροι από τον Επίχαρμο σικελοί δραματουργοί.

✔..ΣΩΦΡΩΝ (5ος π.Χ. αι.)

Ο Σώφρων από τις Συρακούσες εμπνεύστηκε από τον πλούτο της δωρικής λαϊκής κωμωδίας και έγραψε λογοτεχνικούς μίμους, ρεαλιστικές κωμικές σκηνές από την καθημερινή ζωή, σε δωρική διάλεκτο, με τίτλους όπως Ἀκέστριαι («Ράφτρες»), Πενθερά, Ἀγροιώτας («Αγρότης») - όλα για μας χαμένα.
Δεν ξέρουμε από ποιους, με ποιαν ευκαιρία και πώς ακριβώς παρουσιάζονταν στο κοινό αυτά τα έργα, ούτε αν ήταν γραμμένα σε λόγο «πεζό, αλλά με ρυθμό», όπως είναι μαρτυρημένο.
Ο Πλάτων (σ. 169), που τα γνώρισε στη Σικελία, τα εκτίμησε πολύ, και τα κρατούσε, λένε, κάτω από το μαξιλάρι του. Αν πραγματικά τον επηρέασαν στη διαμόρφωση των δικών του σωκρατικών διαλόγων, όπως υποστηρίχτηκε, είναι αμφίβολο· σίγουρο είναι μόνο ότι αργότερα, στα αλεξανδρινά χρόνια, οι μίμοι του Σώφρονα στάθηκαν πρότυπο σε σημαντικούς ποιητές, τον Θεόκριτο (σ. 200) και τον Ηρώνδα (σ. 203.

Γρήγορα η κωμική παράδοση της Σικελίας και των άλλων δωρικών περιοχών επισκιάστηκε από τη ραγδαία πρόοδο που σημείωσε η αττική κωμωδία. Οι πληροφορίες μας για τις απαρχές και την εξέλιξή της στα πρώτα στάδια, όσο οι κωμικές παραστάσεις γίνονταν περιστασιακά από εθελοντές, είναι ελάχιστες. Για μας η πορεία της ξεκινά το 486 π.Χ., όταν για πρώτη φορά ο επώνυμος άρχοντας της Αθήνας «έδωσε Χορό σε κωμωδιογράφους», να διαγωνιστούν και αυτοί στους δραματικούς αγώνες που οργανώνονταν στις γιορτές του Διονύσου. Πρώτος νικητής γνωρίζουμε πως ήταν ο Χιωνίδης, αλλά από τα έργα του σώζονται μόνο τρεις τίτλοι κωμωδιών (Ἥρωες, Πέρσαι ή Ἀσσύριοι, Πτωχοί) και οχτώ όλοι κι όλοι στίχοι.

Από τη στιγμή που οι παραστάσεις επισημοποιήθηκαν, η αττική κωμωδία απόχτησε λογοτεχνική υπόσταση και φυσικά, όπως θα το περιμέναμε, επηρεάστηκε σε πολλά από το παλαιότερο και κυρίαρχο τότε θεατρικό είδος, την τραγωδία. Τραγωδία και κωμωδία έχουν έτσι πολλά κοινά: τους προλόγους, την πάροδο του Χορού, την εναλλαγή των διαλογικών με τα τραγουδιστικά μέρη, την έξοδο κ.ά.

Οι ομοιότητες με την τραγωδία ας μη μας κάνουν να ξεχάσουμε ορισμένα σημαντικά ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της αττικής κωμωδίας: τις επινοημένες και σύγχρονες υποθέσεις, τη χαλαρή θεατρική σύμβαση, τις παραβάσεις, και το ὀνομαστὶ κωμῳδεῖν.
Οι υποθέσεις των κωμωδιών ήταν επινοημένες και στη μεγάλη πλειοψηφία τους σύγχρονες. Ακόμα και όταν η κωμική υπόθεση βασιζόταν στον μύθο, τα μυθικά δεδομένα παραμορφώνονταν για να παραλληλιστούν με σύγχρονα πρόσωπα, καταστάσεις και γεγονότα.

Η θεατρική σύμβαση που χωρίζει αυστηρά το ακροατήριο από τον υποθετικό χώρο του έργου ήταν στις παραστάσεις των κωμωδιών εξαιρετικά χαλαρή. Τα κωμικά πρόσωπα είχαν κάθε στιγμή τη δυνατότητα να απευθύνουν τον λόγο στους θεατές, να τους εξηγήσουν κάτι ή ακόμα και να τους ζητήσουν βοήθεια.

Μια φορά, στη μέση περίπου της παράστασης, συχνά και μια δεύτερη φορά προς το τέλος, οι υποκριτές αποσύρονταν όλοι. Μόνος του τότε ο Χορός απόθετε ένα μέρος από τη σκευή του, πλησίαζε το κοινό, τραγουδούσε και μιλούσε άμεσα, ως Χορός, στους θεατές για θέματα κατά κανόνα άσχετα με την πορεία του έργου: επαινούσε τον ποιητή, υπογράμμιζε την πρωτοτυπία της υπόθεσης, κολάκευε το ακροατήριο, ζητούσε να του δώσουν το βραβείο κλπ. Αυτό το μέρος ονομαζόταν παράβαση, από την κίνηση του Χορού που παρέβαινε (προχωρούσε) προς την άκρη της ορχήστρας για να πλησιάσει όσο γινόταν τους θεατές.

Ήταν δικαίωμα των κωμωδιογράφων (και το ακροατήριο το περίμενε) να σατιρίζουν με τον πιο άμεσο και ελευθερόστομο τρόπο οποιονδήποτε ήθελαν, απλό άνθρωπο ή μεγαλουσιάνο, ονομαστικά, κατηγορώντας τον π.χ. για βαρβαρική καταγωγή, για δειλία, για δωροδοκία, για σεξουαλικές παρεκτροπές κλπ. Όπως θα το περιμέναμε, αυτό το δικαίωμα, κληρονομημένο από τα παλιά γονιμικά έθιμα, ενοχλούσε ιδιαίτερα τους πολιτικούς, που μια δυο φορές επιχείρησαν να το απαγορέψουν - μάταια! Ενισχυμένοι από τη λαϊκή παράδοση και τη δημοκρατική αρχή της παρρησίας, οι κωμικοί ποιητές συνέχισαν τις προσωπικές επιθέσεις, ώσπου με την καταστροφή του 404 π.Χ. και την ατμόσφαιρα της καχυποψίας που ακολούθησε το ὀνομαστὶ κωμῳδεῖν ατόνησε μόνο του.
Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που σημειώσαμε ισχύουν για τη λεγόμενη Αρχαία ή Παλαιά κωμωδία, δηλαδή για το διάστημα από τη θεσμοθέτηση των κωμικών αγώνων ως το τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου (486-404 π.Χ.). Ακολούθησαν η Μέση κωμωδία, από το 404 π.Χ. ως το τέλος της Κλασικής εποχής (σ. 134-5), και η Νέα κωμωδία, που χρονολογικά εντάσσεται στην Αλεξανδρινή εποχή (σ. 189).

Ανάμεσα στους κωμωδιογράφους που έδρασαν πριν από τον Αριστοφάνη, σημαντικότεροι ήταν ο *Κρατίνος, που δε δίσταζε να κακολογεί τον Περικλή και την Ασπασία, ο Κράτης, που «από το τίποτα κατέβαζε σπαρταριστές ιδέες» (Αριστοφάνης), και ο Φερεκράτης, που σε ένα του έργο παρουσίασε προσωποποιημένη τη Μουσική να περιγράφει πώς την ταλαιπωρούσαν οι ποιητές του νέου διθυράμβου (σ. 109-10). Όλοι τους, με τις επιτυχίες και τις αποτυχίες τους, με τους νεωτερισμούς και τις εμπνεύσεις τους, βοήθησαν ώστε η κωμωδία από σύντομη και χαλαρή που ήταν στην αρχή να μεγαλώσει, να αποκτήσει συνοχή και να μεστώσει. Είναι μεγάλο κρίμα που από τα έργα τους δε σώζονται παρά αποσπάσματα.

✔..ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ (περίπου 445-385 π.Χ.)

Αθηναίος από το Κυδαθήναιο, τη σημερινή Πλάκα. Για την οικογένεια και τις σπουδές του δεν ξέρουμε πολλά πράγματα· είναι όμως ενδεικτικό ότι στο πρώτο του έργο, τους Δαιταλεῖς («Συμποσιαστές»), παρουσιάζονταν αντιμέτωποι δύο νέοι, ένας σώφρων, εκπαιδευμένος με τον παραδοσιακό τρόπο, και ένας καταπύγων (ξαδιάντροπος), μαθητής των σοφιστών. Οι Δαιταλεῖς παρουσιάστηκαν το 427 π.Χ., όταν ο ποιητής δεν ήταν ούτε είκοσι χρονών, και πήραν το δεύτερο βραβείο. Δύο χρόνια αργότερα ο Αριστοφάνης πέτυχε την πρώτη του πρώτη νίκη, στα Λήναια, με τους Ἀχαρνεῖς («Δημότες των Αχαρνών»), όπου ένας Αθηναίος, ο Δικαιόπολης, μπουχτισμένος από τον πόλεμο, κατορθώνει να συνάψει ιδιωτική ειρήνη (και εμπορικές σχέσεις) με τους Σπαρτιάτες και τους συμμάχους τους, και καλοπερνά, μόνος αυτός, όσο οι άλλοι ταλαιπωρούνται.

Από τις 40 τουλάχιστον κωμωδίες που ξέρουμε πως έγραψε έχουν σωθεί οι 11. Από αυτές οι εννιά είναι τα μόνα έργα της Παλαιάς κωμωδίας που διασώθηκαν οι άλλες δύο, γραμμένες μετά το 400 π.Χ., είναι πάλι τα μόνα έργα της Μέσης κωμωδίας που έχουν διασωθεί (σ. 134). Ανάλογα με το θέμα τους, οι κωμωδίες μπορούν να χωριστούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες.

Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν κωμωδίες με θέματα πολιτικά και κοινωνικά: (α) οι Ἀχαρνεῖς, (β) οι Ἱππεῖς, όπου ένας τυχάρπαστος ἁλλαντοπώλης κατατροπώνει τον παντοδύναμο Κλέωνα τον δημαγωγό και συνετίζει τον προσωποποιημένο αθηναϊκό Δήμο, (γ) οι Σφῆκες, όπου ένας γιος πασχίζει να βάλει μυαλό στον πατέρα του, που άλλο δε φροντίζει από το να ορίζεται κάθε μέρα δικαστής στα λαϊκά δικαστήρια και να δικάζει· (δ) Εἰρήνη, όπου ένας αγρότης λευτερώνει τη θεά Ειρήνη από τη σπηλιά όπου την είχε φυλακίσει ο Πόλεμος, και (ε) η Λυσιστράτη, όπου οι γυναίκες όλης της Ελλάδας συνωμοτούν, αρνιούνται να εκτελέσουν τα συζυγικά τους καθήκοντα όσο συνεχίζεται ο Πελοποννησιακός πόλεμος, και υποχρεώνουν τους άντρες να συνάψουν ειρήνη.
Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν κωμωδίες με θέματα από την πνευματική ζωή: (α) Νεφέλαι,[110] όπου ο Σωκράτης εμφανίζεται ως γνήσιος σοφιστής να διδάσκει πώς να εξαπατούν τους δανειστές τους όσοι χρωστούν, (β) Θεσμοφοριάζουσαι, όπου οι γυναίκες αποφασίζουν να σκοτώσουν τον Ευριπίδη, που τις κακολογεί στις τραγωδίες του, και (γ) Βάτραχοι, όπου ο θεός Διόνυσος κατεβαίνει στον Άδη για να αναστήσει έναν από τους τρεις μεγάλους τραγικούς, τον καλύτερο.

Από τις παραπάνω κατηγορίες εξαιρούμε ένα έργο σαν παραμύθι, τους Ὄρνιθες («Πουλιά»), όπου σατιρίζεται η αθηναϊκή ζωή στο σύνολό της, και ο ήρωας, ένας τετραπέρατος Αθηναίος, καταφέρνει με τη βοήθεια των πουλιών να εκθρονίσει τον Δία και να πάρει την πανέμορφη Βασίλεια γυναίκα του.

Τα έργα του Αριστοφάνη ξεχειλίζουν από κωμικές εμπνεύσεις που ξεκινούν από το χοντρό, κοπρολογικό και σεξουαλικό χωρατό και φτάνουν ως την αριστοτεχνική παρατραγωδία και τον πιο λεπτό ειρωνικό υπαινιγμό. Έτσι κανένας θεατής, ούτε οι απλοί αγρότες που συγκεντρώνονταν από τα χωριά της Αττικής να θεατριστούν και να γελάσουν, ούτε οι πιο καλλιεργημένοι και απαιτητικοί αστοί δεν έμεναν παραπονεμένοι. Και πάλι, όλοι μαζί χαίρονταν τα λυρικά μέρη, τα χορικά και τις μονωδίες: τη λυρική πνοή, την υψηλή ποιητική γλώσσα, την ποικιλία των ρυθμών - τη χορογραφία και τη μουσική που μας διαφεύγουν.

Στα διαλογικά μέρη ο Αριστοφάνης χρησιμοποιούσε την καθημερινή γλώσσα της αθηναϊκής αγοράς. Αλλεπάλληλα ήταν τα γλωσσικά αστεία, όχι μόνο τα καθαυτό λογοπαίγνια αλλά και οι παρανοήσεις, η ασυνεννοησία όταν κάποιοι βάρβαροι τσατραπατρίζαν τα ελληνικά, και η διαλεκτική πολυχρωμία.
Όπως το συνήθιζαν οι ποιητές της Παλαιάς κωμωδίας, ο Αριστοφάνης κατονόμαζε και κατηγορούσε με οξύτητα τους ισχυρούς (π.χ. τον Κλέωνα[111]) αλλά και κάθε άλλον που με την εμφάνιση, τον χαρακτήρα και τις πράξεις του έδινε λαβή για διακωμώδηση. Από τη σάτιρά του δε γλίτωναν παρά οι φιλειρηνικοί αγρότες και οι ἱππεῖς, δηλαδή η αριστοκρατική τάξη των παλαιών γαιοκτημόνων, που ο ποιητής τούς θεωρούσε θεματοφύλακες της παραδοσιακής αθηναϊκής αρετής και τους επαινούσε.

Στα σαράντα του χρόνια ο Αριστοφάνης έζησε την κατάλυση και λίγο αργότερα την παλινόρθωση της δημοκρατίας στην Αθήνα, που πια δε θα κατάφερνε να ανακτήσει την παλιά της ακτινοβολία και δύναμη. Τέτοια γεγονότα και αλλαγές φυσικό ήταν να έχουν αντίχτυπο στην πνευματική κίνηση και τη λογοτεχνική παραγωγή. Στα χρόνια που ακολούθησαν ο Αριστοφάνης συνέχισε να συγγράφει, και με τα έργα του εγκαινίασε νέους τρόπους που επιτρέπαν στην κωμωδία να προσαρμοστεί στις καινούργιες συνθήκες και να επιβιώσει (σ. 134-5).

Από τους σύγχρονους του Αριστοφάνη κωμωδοποιούς σημαντικότερος ήταν ο Εύπολης. Δεκαεφτά χρονών πρωτοπήρε μέρος στους δραματικούς αγώνες, όπου με τις συνολικά 14 συμμετοχές του πέτυχε 7 πρώτες νίκες. Με τον Αριστοφάνη είχε πολλά κοινά: διακωμωδούσαν τα ίδια ή παρόμοια πρόσωπα και φαινόμενα, οι υποθέσεις των κωμωδιών τους έμοιαζαν πολύ και οι κωμικές εμπνεύσεις τους συγγένευαν τόσο ώστε να γεννηθούν υποψίες. Ο Αριστοφάνης τον κατηγόρησε πως «πήρε το πανωφόρι μου κι έφτιαξε τρία παλτουδάκια» (απόσπ. 58 ΚΑ.), και ο Εύπολης απάντησε πως την κωμωδία του Αριστοφάνη «τους Ιππείς μαζί τους γράψαμε με τον φαλακρό, και του τους χάρισα» (απόσπ. 89 ΚΑ.). Από τα έργα του Εύπολη έχουν σωθεί πολλά αποσπάσματα, ανάμεσά τους ένα μεγαλούτσικο, παπυρικό, από την κωμωδία του Δῆμοι (412 π.Χ.), όπου ο Σόλων, ο Μιλτιάδης, ο δίκαιος Αριστείδης και ο Περικλής επιστρέφουν από τον Άδη και ελεεινολογούν την κατάντια της Αθήνας μετά την αποτυχημένη Σικελική εκστρατεία.
Όπως φαίνεται και στον πίνακα, ο 5ος π.Χ. αιώνας ήταν ο αιώνας της μεγάλης ακμής του θεάτρου, ποιοτικά όσο και ποσοτικά. Με τους μετριότερους υπολογισμούς διαπιστώνουμε ότι σε εκατό χρόνια, μόνο στην Αθήνα, στα Μεγάλα Διονύσια και στα Λήναια, παρουσιάστηκαν πάνω από 380 τραγικές τετραλογίες και πάνω από 470 κωμωδίες - όλα μαζί περισσότερα από 1900 δράματα. Από αυτά, ανακεφαλαιώνουμε, μπορούμε σήμερα να διαβάσουμε 7 τραγωδίες του Αισχύλου, 7 τραγωδίες και 1 σατυρικό δράμα του Σοφοκλή, 17 τραγωδίες και 1 σατυρικό δράμα του Ευριπίδη, και 9 κωμωδίες του Αριστοφάνη - 42 όλα κι όλα δράματα. Πάλι καλά, αν σκεφτούμε ότι από τη θεατρική παραγωγή του 4ου αιώνα, ως το 323 π.Χ., μας σώζονται 1 μόνο τραγωδία, και 2 κωμωδίες του Αριστοφάνη.

*110 Το έργο παρουσιάστηκε το 423 π.Χ., χωρίς επιτυχία. Ο Αριστοφάνης το ξανάγραψε, όπως μας σώζεται, αλλά φαίνεται πως δεν το έδωσε να ξαναπαιχτεί.
*111 Πρώτη φορά τού επιτέθηκε το 426 π.Χ. στους Βαβυλωνίους. Ο Κλέων εκδικήθηκε καταγγέλλοντάς τον ότι με το έργο του είχε εκθέσει την Αθήνα στους συμμάχους της. Το αποτέλεσμα της δίκης, αν έγινε δίκη, μας είναι άγνωστο, αλλά δύο χρόνια αργότερα ο ποιητής βραβεύτηκε με την κωμωδία Ιππείς, που είχε στόχο να εκθέσει και να ταπεινώσει (ποιον άλλον;) τον Κλέωνα.