«Ασφάλεια και δικαιώματα στην σύγχρονη εκλόγιμη μοναρχία»

Γ. Κοντογιώργης - Ασφάλεια και δικαιώματα στην σύγχρονη εκλόγιμη μοναρχία - 14.10.2017

Η αναφορά στους στοχαστές του διαφωτισμού, στην πραγματικότητα είναι μια αναφορά αναδρομής σε μια αντιδραστική πια σε σχέση με την εποχή μας περίοδο, που θέλει, επιδιώκει με τα απολιθώματα αυτά του διαφωτισμού, να μας οδηγήσει σε μια αντίληψη η οποία δεν έχει μέλλον. Δεν έχει εξέλιξη. Να είμαστε ευτυχισμένοι με το σύστημα που ζούμε, γιατί είναι το καλύτερο, λέει...και δεν υπάρχει άλλο καλύτερο.

Η δημοκρατία κυρίες και κύριοι, έχει έναν σκοπό. Την καθολική ελευθερία. Δεν είναι αυτοσκοπός η δημοκρατία. Είναι το θεσμικό και αξιακό περιβάλλον μέσα στο οποίο εμπραγματώνεται ένα περιεχόμενο ελευθερίας. Όταν μιλάμε για καθολική ελευθερία, εννοούμε ατομική, κοινωνικο/οικονομική και πολιτική. Ποια απ΄τα πεδία αυτά της ελευθερίας μπορούμε να πούμε ότι βιώνουμε σήμερα; Θα το αντιληφθούμε αμέσως αν, σταθμίσουμε το περιεχόμενο της ελευθερίας. Η ελευθερία είναι αυτονομία. Το να αυτοπροσδιορίζομαι και να αυτο/κυβερνώμαι στο πεδίο στο οποίο με ενδιαφέρει να έχω αυτό το καθεστώς της αυτονομίας. Σε ποιο είμαστε σήμερα αυτόνομοι; Δηλαδή ελεύθεροι. Μόνο στην ιδιωτική μας ζωή κι αυτό υπό προϋποθέσεις. Στο μέτρο που, κάποιοι κάτοχοι του συστήματος αποφασίζουν εάν θα έχουμε τόσα στοιχεία μέσα στην ατομική μας ζωή, στην αυτοπραγμάτωσή μας ή λιγότερα.

Άρα λοιπόν, υπάρχει μια θεμελιώδης διαφορά μεταξύ ελευθερίας και δικαιώματος, που αποκρύπτεται ή αγνοείται από την σύγχρονη διανόηση. Ποια είναι η διαφορά; Ότι το δικαίωμα οριοθετεί την ελευθερία ή την μη ελευθερία, εκεί που δεν είμαστε ελεύθεροι. Λόγου χάρη, έχουμε δικαιώματα προστασίας στον εργασιακό τομέα διότι εκεί συνάπτουμε σύμβαση όχι εργασίας, αλλά, εκχώρησης ελευθερίας. Έχουμε δικαιώματα στην πολιτική ζωή, γιατί; -να διαδηλώσουμε παραδείγματος χάρη- γιατί δεν είμαστε ελεύθεροι. Διότι το πολιτικό σύστημα, δηλαδή την αυτοκυβέρνηση άρα την πολιτική ελευθερία, την κατέχουν άλλοι. Άλλος αποφασίζει ποια είναι η μοίρα μας, τι θέλουμε, τι δε θέλουμε, πώς θα κοιμηθούμε, πώς θα φάμε, ποια είναι η μοίρα του τόπου. Κι αυτός ο άλλος είναι ο "πρωθυπουργός". Το περιβάλλον του. Αλλού είναι ο "πρόεδρος". Άρα λοιπόν, για να μιλήσουμε για ελευθερία, πρέπει να έχουμε τις τρεις αυτές συνιστώσες της: Ατομική, κοινωνικο/οικονομική και πολιτική. Σε κανένα άλλο πεδίο δεν έχουμε ελευθερία παρά μόνον στο ατομικό. Στην προσωπική μας ζωή. Αποφασίζουμε να έρθουμε εδώ σήμερα ή να μην έρθουμε. Το πώς θα οργανώσουμε την ζωή μας.

Άρα λοιπόν, αυτό είναι το περιβάλλον μέσα στο οποίο σήμερα καλούμαστε να συζητήσουμε για την ασφάλεια. Διότι η διάκριση αυτή είναι προϋπόθεση των όρων της ζωής και της ασφάλειας ενός εκάστου. Και τι σημαίνει προϋπόθεση; Προϋπόθεση σημαίνει, ότι εγκαθιδρύονται οι όροι μέσα στους οποίους θα μπορούμε να εκφραζόμαστε, να ζούμε, να κινούμαστε, να ζούμε την ζωή μας. Αυτοί οι όροι καθορίζονται απ΄το νόμο. Ο νόμος της δημοκρατίας δεν είναι ο νόμος ενός άλλου πολιτικού συστήματος. Ποιο είναι το σημερινό πολιτικό σύστημα αν θέλουμε να το ορίσουμε, όχι με βάση τα απολιθώματα του διαφωτισμού που μεθάρμωσαν τις έννοιες, αλλά με βάση την κυριολεξία των όρων εκεί που γεννήθηκαν τα συστήματα, στην πόλη. Είναι μια απλή εκλόγιμη μοναρχία. Προ-Σολώνειας κοπής. Διότι ο Σόλωνας ήτανε πρωθυπουργός που δε έδινε λόγο, απλώς διαλεγόταν, "διαλακτής" μας λέει ο Αριστοτέλης, αλλά καθιέρωσε στην συνέχεια ένα πολιτειακό σύστημα που ήταν αντιπροσωπευτικό. Προσέξτε, όχι δημοκρατικό. Αντιπροσώπευση. Δηλαδή, αντί να είναι ο ίδιος εντολέας και εντολοδόχος όπως ένας σημερινός πρωθυπουργός, την ιδιότητα του εντολέα την κατέλαβε ο δήμος, η κοινωνία που ήταν πολιτειακά συντεταγμένη και ο πολιτικός, Σόλων, ήταν εντολοδόχος. Η κοινωνία σήμερα είναι ιδιότης. Ιδού το πλαίσιο λοιπόν της εκλόγιμης μοναρχίας μέσα στο οποίο καλούμαστε να συζητήσουμε για την ασφάλεια. Τι σημαίνει νόμος λοιπόν; Τι προστατεύει ο νόμος; Ο νόμος θέτει τους κανόνες μέσα στους οποίους βιώνει κανείς την ελευθερία. Προστατεύει επίσης την ελευθερία αυτή. Για να προστατευτεί όμως η ελευθερία, στο πεδίο που υπάρχει και που αποτελεί μέρος του αξιακού συστήματος άρα την διεκδικούμε, σημαίνει ότι πρέπει να υπάρχουν οι θεσμοί εκείνοι και τα όργανα εκείνα τα οποία θα προστατεύσουν την ελευθερία. Από την παραβατική συμπεριφορά. Από αυτόν που θέλει να ασκήσει δύναμη ή εξουσία επάνω μας, -διότι υπάρχει μια μεγάλη διαφορά μεταξύ των δύο- προκειμένου να ηγεμονεύσει ή να καθορίσει την βούλησή μας. Άρα λοιπόν, η ανασφάλεια ή η ασφάλεια, είναι προϋπόθεση, είναι συνοδός συνθήκη της ελευθερίας. Εάν φοβάμαι να κυκλοφορήσω, εάν φοβάμαι να εκφραστώ, εάν δεν αισθάνομαι ότι μπορώ να έχω την δυνατότητα να ζητήσω την προστασία μου και να κινηθώ, σημαίνει ότι δεν είμαι ελεύθερος.

... Εάν λοιπόν αφαιρείται ασφάλεια, αφαιρείται ελευθερία. Δεν προστίθεται ελευθερία. Σημασία έχει λοιπόν, να ξέρουμε ότι, η ελευθερία και το αντίστοιχό της η ασφάλεια είναι το κανονιστικό περιβάλλον το οποίο προστατεύει το πεδίο της ελευθερίας που βιώνουμε.

Σήμερα λοιπόν, για να δούμε πόσο πίσω είμαστε, δεν τίθεται ζήτημα ασφάλειας για την βίωση της κοινωνικο/οικονομικής και πολιτικής μας ελευθερίας. Δεν κατέχουμε εμείς το σύστημα για να κυβερνάμε εμείς αντί για κάποιον πρωθυπουργό. Αλλά τίθεται το ζήτημα της πρωτόλειας, της βρεφικής εποχής της ελευθερίας του ανθρώπου, είναι η ατομική ελευθερία. Ακόμα και αυτή αμφισβητείται. Εάν λοιπόν, δεν σκεφτούμε ποιος κατέχει το σύστημα, άρα από ποιον κινδυνεύει η ελευθερία μας, ποιος οφείλει αντί να απειλεί -όπως ένα σύστημα εξουσίας- την ελευθερία μας να την προστατεύει, τότε δεν μπορούμε να συζητήσουμε σοβαρά για το τι είναι και δεν είναι ασφάλεια και ποιον σκοπό εξυπηρετεί. Στο εισαγωγικό μέρος του ΙΔΕΟΤΟΠΟΥ αναφέρεται η παρουσία του στρατού. Ξέρετε, εάν τον στρατό τον εξουσιάζει και εντέλλεται ο ίδιος από κάποιον πρωθυπουργό, ή κάποιον υπουργό "δημοσίας τάξεως" όπως λέγεται, σημαίνει ότι κινδυνεύουμε απ΄αυτόν. Εάν τον στρατό, τον έχει υπό την διοίκησή της και τις εντολές της η ίδια η κοινωνία, η κοινωνία δεν κινδυνεύει απ΄τον στρατό. Διότι η ίδια είναι ο στρατός. Αντιλαμβάνεστε επομένως, ότι το πλαίσιο μέσα στο οποίο συζητάμε το ζήτημα της ασφάλειας, έχει να κάνει αυτούς που μπορούν να απειλήσουν την ελευθερία μας. Με άλλα λόγια, όχι τους περιορισμούς που τίθενται σε σχέση με εμάς, αλλά τους περιορισμούς που μπορούν να τεθούν σε δύο παράγοντες που απειλούν την ελευθερία μας και δεν πράττουν αυτό το οποίο αποτελεί την πεμπτουσία της ελευθερίας, δηλαδή τη διασφάλιση μέσα στο πλαίσιο της οποίας θα λειτουργήσει. Που είναι: οι εξουσίες -η πολιτική εξουσία εν προκειμένω- και, η δύναμη. Αυτός δηλαδή που μπορεί να ασκήσει την δύναμή του στον γείτονά του, στον οποιονδήποτε, για να επιβάλλει την δική του θέληση άρα να περιορίσει την δική μας ελευθερία.

Συνεπώς, το ζητούμενο είναι, πώς οι κοινωνίες διευρύνουν το αξιακό τους περιβάλλον ώστε να διευρύνουν το πεδίο της ελευθερίας, προκειμένου να καταστεί ανενεργό το δικαίωμα, -το δικαίωμα υπάρχει εκεί που δεν υπάρχει ελευθερία- και συγχρόνως, πώς η διευρυμένη αυτή ελευθερία θα βάλει τους κανόνες μέσα στους οποίους δεν θα χρειάζεται ο νόμος για να μας προστατεύσει, αλλά για να βάλει τους κανόνες μέσα στους οποίους θα υποταχθεί ο καθένας ο οποίος θέλει να επιβάλλει την δική του θέληση με την δύναμη ή με την εξουσία.

Το ζήτημα λοιπόν είναι η σχέση κοινωνίας και οικονομίας, κοινωνίας και πολιτικής. Αυτοί διαφεντεύουν το πεδίο της δικής μας ελευθερίας και όχι η έννοια της ασφάλειας ή των δυνάμεων της ασφάλειας αυτής καθεαυτής. Ποιος τις ελέγχει και αν υπάρχουν ή δεν υπάρχουν. Η ανομία είναι ο πρωταρχικός τροφοδότης της ανασφάλειας, ο πρωταρχικός τροφοδότης της απουσίας ή της στέρησης της ελευθερίας.

Σας ευχαριστώ.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΟΓΙΩΡΓΗΣ

Ο Καθηγητής και πρώην Πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου κ. Γιώργος Κοντογιώργης συντονίζει την 3η Ημερίδα με θέμα "Ασφάλεια και δικαιώματα στη σύγχρονη δημοκρατία", που διοργάνωσε στις 14.10.2017 ο ΙΔΕΟΤΟΠΟΣ σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρία Υπαρξιακής.
Η απομαγνητοφώνηση της εισαγωγής έγινε από την Ελένη Ξένου.

http://contogeorgis.blogspot.gr/2017/10/14102017.html